NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent FLORIS VAN STRAATEN
Mediatycoons zien tegenwoordig de hele wereld als hun werkterrein. Dat gaat niet zonder strubbelingen. De Indiase regering is in een fel conflict gewikkeld met Star TV, de televisietak van het internationale mediaconcern Newscorp van Rupert Murdoch.

NEW DELHI, 18 SEPT. Lange tijd kon Star TV, het televisiebedrijf van Rupert Murdochs Newscorp uit Hongkong, betrekkelijk ongestoord zijn gang gaan in India. Maar de laatste maanden zet de regering het bedrijf, dat in 1991 als een der eersten per satelliet programma's naar India begon uit te zenden, op alle fronten de duimschroeven aan. De hoop van Star TV op een fors deel van de potentieel zeer grote Indiase televisiemarkt dreigt in rook op te gaan.

Afgelopen zomer diende de regering een wetsontwerp in bij het parlement dat buitenlandse televisiemaatschappijen forse beperkingen oplegt. Vooral de bepaling dat alle buitenlandse stations hun programma's vanuit India zelf moeten uitzenden en hooguit 49 procent van de aandelen van de Indiase tak van het bedrijf mogen bezitten, is verontrustend.

Star TV, de grootste en meest ambitieuze onder de buitenlandse mededingers, zou een van de zwaarst gedupeerden zijn wanneer het ontwerp inderdaad kracht van wet zou krijgen. En dat terwijl het bedrijf ook nu al forse verliezen in India lijdt. Hoewel Star TV hier zelf geen mededelingen over doet, citeerde het zakenblad BusinessWorld eerder dit jaar Indiase deskundigen die de verliezen voor Star in 1995-96 op ruim 15 miljoen gulden raamden.

Sindsdien is de toestand naar alle waarschijnlijkheid alleen maar verslechterd omdat de advertentie-inkomsten van vrijwel alle particuliere omroepen zijn geslonken. Zoals wel meer buitenlandse bedrijven nam Star TV de verliezen echter voor lief in de hoop later zijn slag te kunnen slaan.

Vergevorderde plannen van Star TV om op korte termijn te beginnen met zogeheten direct-naar-huis (direct-to-home) uitzendingen, waarbij de kijker via speciale satellietschotels tegen betaling honderden programma's tot zijn beschikking zou hebben, werden echter onlangs eveneens door een verbod van de regering doorkruist. Star TV heeft dit verbod voor de rechter aangevochten.

Tot overmaat van ramp voor Murdoch is zijn bedrijf ook nog op een ander vlak in conflict geraakt met het centrum-linkse minderheidskabinet, een bonte coalitie bestaande uit partijen die dwepen met de vrije markt tot communisten met een diep wantrouwen tegenover elk buitenlands bedrijf. Vorige maand eiste de regering dat Star TV zijn directeur, Rathikant Basu, zou ontslaan. Star TV zou ten onrechte gebruik maken van de diensten van Basu, die tot vorige herfst aan het hoofd stond van het nationale Indiase televisiebedrijf Doordarshan.

Volgens de regering had Basu een regel geschonden die voorschrijft dat overheidsfunctionarissen die minder dan twee jaar uit dienst zijn officiële toestemming nodig hebben alvorens ze de overstap naar een particulier bedrijf kunnen maken. Ook beticht de regering Basu ervan Doordarshan-geheimen aan Star TV te hebben doorgespeeld.

Star TV heeft de eis van de regering tot dusverre naast zich neergelegd, maar de affaire maakt de toestand van het bedrijf nog precairder dan ze al was. Mocht Basu inderdaad moeten wijken, dan zou dat een onaangenaam precedent scheppen voor Star, want in het kielzog van Basu zijn er nog verscheidene andere Doordarshan-werknemers naar Star overgestapt, aangetrokken door de hogere salarissen die Murdoch biedt.

Medewerkers van Star, die anoniem wilden blijven, stelden dat hun bedrijf het slachtoffer dreigde te worden van gevoelens van rancune van de kant van de regering. Voor de regering staat er echter meer op het spel dan een geschil met Star TV alleen. Ook andere grote particuliere bedrijven zijn er de afgelopen maanden in geslaagd hoge regeringsfunctionarissen aan te trekken en het kabinet wil een algehele leegloop van getalenteerde ambtenaren voorkomen.

Het conflict van Star TV met de regering onderstreept de tweeslachtige houding die er in het land blijft bestaan jegens buitenlandse bedrijven. Aan de ene kant roept met name minister van Financiën Palaniappan Chidambaram om het hardst dat buitenlandse investeerders meer dan welkom zijn, maar aan de andere kant worden er voor bedrijven die in India neerstrijken voortdurend nieuwe hindernissen opgeworpen.

Leken de particuliere televisiestations met hun moderne programma's het oude grotendeels vastgeroeste Doordarshan aanvankelijk in korte tijd weg te zullen vagen, ook daarin is inmiddels verandering gekomen. Doordarshan, dat tot voor een paar jaar zeldzaam slaapverwekkende programma's aanbood, heeft de bezem stevig door de eigen stal gehaald en handhaaft zich daardoor beter dan verwacht.

De staatsomroep heeft bovendien het grote voordeel dat haar programma's door elke Indiase televisiekijker kunnen worden ontvangen, terwijl die van de particuliere stations aangewezen zijn op kabelverbindingen. In totaal ontvangen op het ogenblik naar schatting 20 miljoen huishoudens kabeltelevisie. Het totale aantal gewone aansluitingen is echter ruim twee keer zo groot. Dank zij zijn grotere bereik blijft Doordarshan het populairst bij de adverteerders. De staatstelevisie strijkt zo'n zestig procent van de totale tv-advertentiebudgetten van het bedrijfsleven op.

De particuliere zenders zijn intussen in een felle strijd gewikkeld om de gunst van de kijker. Behalve Star TV zijn er ook verscheidene stations van eigen bodem ontstaan die hoofdzakelijk programma's in het Hindi uitzenden, de voornaamste taal in India. Om de concurrenten het hoofd te bieden is Star TV-directeur Basu begonnen met in het Hindi nagesynchroniseerde populaire Amerikaanse series als Baywatch, Santa Barbara en The Bold and the Beautiful. Voorheen werden die alleen in het Engels uitgezonden, waardoor ze maar een beperkt publiek trokken.

Wellicht afgeschrikt door de perikelen van Star TV heeft een ander groot internationaal mediaconcern, Warner Brothers, zijn plannen voor uitzendingen in India voorlopig op sterk water gezet.