NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent MICHELE DE WAARD
De tand des tijds knaagt aan Die Zeit, het bolwerk van het liberale Bildungsbürgertum in Duitsland. De nieuwe hoofdredacteur zal de oudere generatie redacteuren, moeten verzoenen met de lichtzinniger twintigers en dertigers onder de lezers.

HAMBURG, 8 SEPT. Bij het liberale weekblad Die Zeit heeft zich een geruisloze wisseling van de wacht voltrokken. Hoofdredacteur Robert Leicht (52) heeft vorige week plaatsgemaakt voor de 44-jarige Roger de Weck. De verwachtingen zijn hooggespannen, het weekblad uit Hamburg staat voor een stille revolutie.

De nieuwe hoofdredacteur zet in het jongste nummer van Die Zeit op de voorpagina meteen zijn handtekening met een treffend commentaar over de verongelukte Britse prinses: 'Mythe als product - Diana en het verlangen naar een vervangende werkelijkheid'.

Nu is De Weck voor de lezers van het Duitse weekblad geen onbekende. De doorgewinterde journalist, afkomstig uit een Zwitserse bankiersfamilie in Fribourg, was jarenlang correspondent voor Die Zeit in Parijs en leidde vervolgens met veel succes de economische redactie van het blad in Hamburg.

De getalenteerde scribent en denker gold destijds als 'kroonprins' van toenmalig hoofdredacteur Theo Sommer. Maar in 1992 werd De Weck gevraagd om het dagblad Tagesanzeiger in Zürich te leiden. Hij slaagde erin de regionale krant naar een nationaal niveau te tillen. De redactie werd uitgebreid, tal van nieuwe rubrieken ontstonden, en er kwam een boeiende jongerenbijlage. Maar nadat de directie afgelopen voorjaar een stringent bezuinigingsprogramma had afkondigd, gaf De Weck er meteen de brui aan. ,,De loods verlaat het schip'', zeiden zijn redacteuren teleurgesteld.

Toen de directeur van de Holtzbrinck-uitgeversgroep, waartoe het Hamburgse weekblad Die Zeit behoort, in de gaten kreeg dat De Weck weer 'op de markt' was, aarzelde hij geen moment en haalde hij de dynamische Zwitser binnen. Tot grote schrik van de zittende hoofdredacteur Robert Leicht, die in een ,,goed gesprek'' te horen kreeg dat hij had afgedaan. Leicht gaat nu enige tijd met verlof en blijft als 'politiek correspondent' aan het weekblad verbonden.

Voor het blad met zijn laissez-faire-traditie is de wijze waarop de machtswisseling zich voltrok een lichte cultuurschok. Dat heeft Die Zeit ook nodig, meent oud-hoofdredacteur Theo (Ted) Sommer. Samen met de vroegere bondskanselier Helmut Schmidt en Marion Grfin Dönhoff is Sommer lid van het triumviraat van uitgevers van Die Zeit.

Als de deur van Sommers kamer op het redactielokaal in Hamburg openzwaait, schudt hij net de nieuwe hoofdredacteur hartelijk de hand. De Weck wil niets over zijn plannen kwijt, hij houdt zijn kruit voorlopig liever droog. ,,Eerst werken, dan praten'', grijnst de Zwitser en loopt naar zijn volgende afspraak ter redactie.

,,Die Zeit ontkomt niet aan hervormingen'', zegt Sommer. De tand des tijds knaagt aan het bolwerk van het liberale Bildungsbürgertum, de intellectuele bourgeoisie van Duitsland. Al enkele jaren daalt de oplage van het weekblad. Voor de redactie was 500.000 exemplaren altijd het 'magische cijfer', maar afgelopen winter viel de oplage terug tot 445.000.

Gevreesd wordt dat de oplage helemaal wegglijdt als het ancien régime van Schmidt, Dönhoff en Sommer verdwijnt. Veel lezers kopen het blad nog steeds vanwege de gezaghebbende Dönhoff, die in het verleden eveneens hoofdredacteur van Die Zeit is geweest. In 1945 ontvluchtte de gravin, een gepromoveerd econome, te paard haar 'Heimat' in Oost-Pruisen. Daarover schreef zij talrijke verhalen en boeken.

Met haar engagement voor uiteenlopende thema's van de internationale politiek (Rusland, Zuid-Afrika) tot stervende bossen en kernenergie, drukt Dönhoff nog altijd een stempel op het blad. Ooit nodigde ze drie punks in het Hamburgse 'Pressehaus' uit om hun leefwereld te leren kennen. Inmiddels behoort ze met haar 87 jaar tot een voorbije generatie.

De eerste taak van de nieuwe hoofdredacteur is de redactie op te monteren. Tot de komst van De Weck heerste ten burele een 'crisisstemming'. Het heet dat de malaise al is ingezet met de dood van de legendarische uitgever Gerd Bucerius in 1995. Met prikkelende debatten over politiek, economie en cultuur maakte hij Die Zeit in de jaren vijftig tot het voornaamste liberale podium in Duitsland. Na het overlijden van Bucerius werd Die Zeit voor 140 miljoen verkocht aan de Holtzbrinck-uitgeversgroep in Stuttgart, die tevens bladen als Handelsblatt, de Berlijnse Tagesspiegel en het invloedrijke Wirtschaftswoche op de markt brengt.

Noch de nieuwe uitgever, noch ex-hoofdredacteur Leicht wist evenwel welke koers ze moesten inslaan om het weekblad weer te laten groeien, zeggen redacteuren die liever niet met naam genoemd willen worden. Of De Weck er onmiddellijk in zal slagen de oudere generatie redacteuren, wier ideologische vorming in de jaren zeventig plaatshad, te verzoenen met de lichtzinniger twintigers en dertigers, is de vraag.

,,Het blad moet in ieder geval grote thema's groot behandelen'', vindt uitgever Theo Sommer. Dat betekent: eigen keuzes maken (,,Europa, de hereniging, de nieuwe banen''), eigen meningen ventileren en niet te veel achter het dagelijkse nieuws aanlopen. Die Zeit moet zich weer onmisbaar maken. Dat lukt volgens Sommer nu lang niet altijd.

Heldere stellingnames zijn gewenst, geen vage debatten over links terrorisme uit een vervlogen tijd. Een discussie over de globalisering, de hevige internationale concurrentie, noemt hij zinvol. Als een manager het land wil verlaten en arbeidsplaatsen exporteert, mag Die Zeit best constateren dat dit ,,onpatriottistisch'' is.

Populariseren is volgens de redactie niet het juiste antwoord om nieuwe lezers te trekken. Kwaliteit blijft het handelsmerk van het Hamburgse weekblad, zegt Sommer. Ook onder de nieuwe hoofdredacteur zal Die Zeit vluchtelingen voor het Internet met open armen opnemen.