NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DANA LINSSEN
In het filiaal van de Amsterdamse videotheek Movie Centre aan de Overtoom staat Ninotchka (1939) van Ernst Lubitsch tussen de ruime verzameling horrorfilms op het plankje 'Bela Lugosi'. De onvergetelijke komedie met Greta Garbo, die destijds werd geafficheerd als de film waarin 'Garbo laughs!', krijgt daarmee een onverwachte cultstatus.

In de filmografie van Lugosi die is opgenomen in de Videohound's Complete Guide to Cult Flicks and Trash Pics (toegegeven, een wat slordig naslagwerk) wordt Ninotchka niet eens vermeld. Maar ook in de laatste editie van Halliwell's Filmgoers Companion staat de film niet tussen de indrukwekkende lijst obscure pulp- en horrortitels die de van origine Hongaarse acteur Lugosi (1882-1956) op zijn naam schreef. Zijn meest bizarre (en laatste) rol speelde hij in Plan Nine From Outer Space (1956) van Ed Wood Jr., inmiddels bekend als de slechtste film aller tijden en onlangs gememoreerd in de speelfilm Ed Wood van Tim Burton. En beter dan de titel van Bela Lugosi Meets a Brooklyn Gorilla (1952) kan je het soort B-films waarin hij excelleerde niet omschrijven.

Het is even wennen om de man die in 1931 al definitief gestalte gaf aan graaf Dracula, te zien in de rol van 'Comrad Kommisar' Razinin. Aanvankelijk herken je hem niet eens. Zijn gedistingeerd griezelige gezicht gaat verscholen achter een keurig sikje en zijn indrukwekkende wenkbrauwen overschaduwen nu eens niet een onheilspellende blik maar worden in een poging tot guitigheid opgetrokken.

Het is een klein rolletjes voor de als vierde op de credits vermelde Lugosi, alle aandacht gaat natuurlijk uit naar Garbo als de koele Sovjet-agente die in Parijs leert lachen en minnen van de frivole graaf Melvyn Douglas. Het scenario van Billy Wilder doet bijna zestig jaar na dato nog steeds scherp aan. Ook de rol van Garbo is opvallend brutaal (let op de manier waarop zij het initiatief neemt om Douglas te kussen!) en de beroemde scène waarin zij in lachen uitbarst is nog steeds even onweerstaanbaar.

Wie overigens films wil zien waarin Garbo nauwelijks lacht en niet spreekt, die heeft daartoe volop de gelegenheid tijdens een retrospectief van bijna alle stille films van Greta Garbo in het Nederlands Filmmuseum dit najaar.

Ninotchka (Ernst Lubitsch, 1939, VS). Morgen, BBC2, 12.45-14.35u., zwart-wit.