NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

HENK VAN GELDER
Toen het Cisca, de voorloper van het Amsterdams Uit Buro, in augustus 1978 voor het eerst een Uitmarkt organiseerde - één tent op het Leidseplein, één podium in Americain, één buitenpodium en niet meer dan negentien informatiekraampjes - was het evenement rechtstreeks gekoppeld aan de kaartverkoop voor het komende theaterseizoen.

Dat was zelfs de oorsprong van het idee: verpozing voor degenen die bij de Cisca-kassa in de Stadsschouwburg in de rij stonden te wachten om kaartjes te kopen. De kaartverkoop steeg dat jaar met bijna 30 procent.

Zo concreet is het nut van de Uitmarkt sindsdien nooit meer aangetoond. Het feit dat de helft van de ondervraagde bezoekers in 1986 zei in de loop van het seizoen een voorstelling te hebben bezocht naar aanleiding van de vorige Uitmarkt, is al een stuk minder betrouwbaar.

En ook later zijn bij mijn weten geen hardere feiten meer op tafel gekomen. Voor- noch tegenstanders kunnen bewijzen of de Uitmarkt, die dit jaar zijn 20ste editie beleeft, nog steeds een middel is, of allang een doel is geworden.

Ook de door Hans Pool samengestelde Close Up-documentaire Twintig jaar Uitmarkt, die de AVRO vanavond uitzendt, komt niet verder dan de aanname dat het zin heeft de stad tijdens het laatste weekeinde van augustus te verstoppen met kraampjes, podia en passanten. Diverse artiesten, onder wie Jenny Arean, Bianca Dillen, Riccardo Chailly en de zanger van de popgroep Rowwen Hèze, halen enthousiast herinneringen op aan hun eigen optreden.

De enige tegenstem komt van Gerardjan Rijnders, artistiek leider van Toneelgroep Amsterdam. Hij sputtert dat hij het nut van de Uitmarkt niet inziet en zegt 'depressief' te worden van al die foldertjes met al die grijnzende portretten van podiumkunstenaars. Maar hij moet toegeven dat het 'wel leuk' was vorig jaar 400.000 kijkers te trekken met de openluchtopvoering van de grappige TGA-productie Rauwkost, die rechtstreeks op tv te zien was.

Veel dieper gaat het niet, in dit allegaartje van interviewfragmenten en oude opnamen, waarbij zich het gemis laat voelen aan beelden van de eerste paar Uitmarktjaren. Eén opmerking van de in cultuur gespecialiseerde marketingadviseur Stephen Hodes - dat het podiumaanbod op de Uitmarkt onherroepelijk meer mainstream is geworden door de eisen die de televisie stelt aan rechtstreekse reportages - blijft verder onuitgewerkt.

En dus blijft ook de vraag onbeantwoord waarom bijvoorbeeld een toneelgroep als De Trust heeft besloten dit jaar Jan Mulder en diens voetballende zoon op de Uitmarkt fragmenten uit Hamlet te laten spelen. Misschien omdat het, zoals Rijnders zegt, weinig zin heeft tijdens zo'n kunstkermis met 'gevoelige teksten' te komen: ,,Je moet herrie maken.''

Voor de AVRO vormt de uitzending van vanavond de opmaat voor een weekeinde vol urenlange radio- en tv-reportages. Zo is Brigitte Kaandorp op vrijdagavond als presentatrice te zien in een programma met populaire vocalisten als Julia Lo'ko en Gordon, de hoofdrolspelers uit de komende theaterproductie De Jantjes en het Metropole-orkest, waarna Larence Renes een aangepaste versie van Le Nozze di Figaro dirigeert. Zaterdag leidt Jean Fournet het Radio Filharmonisch Orkest in een Frans programma, waarna Tineke de Groot een praatprogramma presenteert en de groep Alex d'Electrique te zien is in het hardhandige Ribbenkast Ritme. Zondagavond treedt niemand minder dan Marco Borsato 50 minuten lang op.

Wie er bij is, raakt ondergedompeld in de feestsfeer. Wie thuis kijkt, heeft een beter beeld.

Twintig jaar Uitmarkt, Ned.1, 22.28-23.28u.