NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

SUE BAKER
Zouden er echt nog mensen bestaan die niet weten wie Fox Mulder en Dana Scully zijn? De BBC denkt van wel, en zendt vanavond The Secrets of the X-Files uit. Deze documentaire werd gemaakt als een soort inleiding op de razend populaire serie.

Aangezien The X-Files altijd wel ergens wordt herhaald - momenteel iedere werkdag op het Belgische commerciële Kanaal 2 en twee keer per week op de BBC - hoort iedereen inmiddels op de hoogte te zijn.

Van het feit dat de kale Skinner de baas is van de agenten Mulder en Scully en een sexsymbool is geworden onder de liefhebbers, dat Cancer Man niet te vertrouwen is en zich altijd in een gordijn van sigarettenrook hult, en dat Samantha de verdwenen zuster van Mulder is die als klein meisje werd ontvoerd door buitenaardse wezens.

Dat zo'n duistere en paranoïde serie zou aanslaan, was niet meteen duidelijk. Chris Carter, bedenker van The X-Files, zegt: ,,Het was best moeilijk om het verkocht te krijgen, omdat niemand begreep waar het over ging.'' Het feit dat de hoofdrollen werden gespeeld door de toen nog onbekende David Duchovny en Gillian Anderson, hielp ook niet mee. Bovendien waren er al veel soortgelijke programma's op de televisie, zoals de Star Trek-klonen. Maar The X-Files haakte in op de Zeitgeist: een brede hang naar het paranormale, de groeiende bezorgdheid over het milieu en het algemeen heersende geloof dat de Amerikaanse regering veel geheim houdt voor het volk.

Toen in 1993 de eerste aflevering werd uitgezonden, waren de voortekenen niet goed. Het Amerikaanse blad Entertainment Weekly schreef: ,,Dit programma is geen lang leven beschoren''. Carter, die nog altijd één derde van de afleveringen zelf schrijft, zei laatst echter tegen Humo dat hij een inzicht heeft dat bij veel anderen ontbreekt: het antwoord op de vraag op welke punten mensen kwetsbaar zijn. ,,Ze zijn bang van al wat vreemd is en buitenaardse wezens zijn daar gewoon een uitvergroting van. Eigenlijk wilde ik vooral iets schrijven dat de mensen de stuipen op het lijf zou jagen.''

Dat Carter zijn taak goed begreep, werd bewezen toen de kijkcijfers van The X-Files in het eerste seizoen langzaam omhoog gingen. Het groeiende succes was mede te danken aan een hoogst kwaadaardige slechterik, Eugene Tooms, die in staat is zijn lichaam door de kleinste gaatjes te persen. Tooms was zo verrukkelijk bedreigend, dat hij in een tweede aflevering mocht terugkeren.

Het was echter in het tweede seizoen dat The X-Files een waar fenomeen begon te worden en ook nog een aantal Golden Globes won. Carter kreeg het voor elkaar om de verhalen meer diepgang te geven zonder dat ze onduidelijk werden. Geestuitdrijvingen, haarfetisjisme, plastische chirurgen met vampierneigingen, de waarheid over de vader en zuster van Mulder, mutanten die in de riolen overleven en satanisme - dat alles werd in het tweede seizoen behandeld.

De verhalen zijn natuurlijk je reinste onzin, maar in The X-files is alles geloofwaardig. De twee hoofdrolspelers dragen daaraan bij. Anderson en Duchovny zijn beide aantrekkelijk op een sophisticated, intelligente manier die ver afstaat van de plastic prestaties in veel andere primetime-series. Het legioen aan fans op Internet beschouwt hen als sexy: The David Duchovny Oestrogen Squad en The Gillian Anderson Testosterone Brigade. Hij staat voor de intuïtie, zij voor de wetenschap.

Inmiddels zijn ze wereldberoemd en volgt de roddelpers alles wat ze doen. Zo weet men dat Duchovny verslaafd is aan sex en dat Anderson een baby kreeg, waarna ze meteen haar echtgenoot verliet voor een jongere man. Misschien is het wel goed dat de BBC hen nog eens laat zien zoals ze in het begin waren.

The Secrets of the X-Files, BBC1, 0.25-1.25u.