NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DIRK LIMBURG
,,Je denkt dat het niet kan gebeuren. Je bent op weg naar je werk en ineens ben je terug in de jungle.'' Vrijwel al Spielbergs films gaan over angst, maar nooit verfilmde hij deze rauwer dan in zijn debuut Duel (1971). Een autoritje naar een afspraak buiten de stad ontaardt in een duel op leven en dood met de auto als wapen.

Het begin van de film (oorspronkelijk gemaakt voor televisie en met 16 minuten verlengd voor de Europese bioscoop) is meteen prachtig. De camera verwijdert zich van een garagedeur en draait in één lang shot de oprit van een huis af, een buitenwijk in. Terwijl het perspectief ter hoogte van de koplampen van de auto blijft, gaan we richting snelweg. Minutenlang heb je geen idee van de auto, noch van de bestuurder. Het geluid is een talkshow op de autoradio. Je ziet alleen de weg en het landschap voorbijkomen. Tot je heel even vanaf een heuvel een rode personenauto ziet en nog weer later zijdelings een eerste blik op de man achter het stuur mag werpen. Als de chauffeur inhoudt voor een vuile tankwagen (met het woord 'ontvlambaar' op de achterkant), zie je hem voor het eerst in het gelaat. Hij haalt de wagen in en kijkt door de achteruitkijkspiegel. De vrachtwagenchauffeur is onzichtbaar door de smerige ruit. Een tijdje later haalt de tankwagen hem weer in. De bestuurder van de personenauto krijgt het warm en gaat langzamer rijden.

Dan doemt de tankwagen weer voor hem op. Hij haalt opnieuw in en stopt kort daarna bij een benzinestation. De vrachtwagen volgt. De chauffeur van de rode auto belt zijn vrouw. Pas dan krijgt hij een naam - Dave Mann (een bijna tekstloze rol van Dennis Weaver; beter bekend als McCloud) en weten we iets van zijn achtergrond.

Dan is de film al meer dan 20 minuten bezig, maar voortdurend boeiend omdat met prachtige opnamen langzaam het conflict tussen tankwagen en personenauto (een Plymoth Duster 1970) duidelijk wordt. Na het tanken kan Mann de strijd niet meer afdoen als toeval of misverstand. Het is een escalerende oorlog om het vege lijf die pas zal eindigen met de vernietiging van een van de partijen. Maar nooit komt Mann - de mens als automobilist - te weten waarom de tankwagen ('jaws on wheels') het op hem heeft voorzien. Spielberg verfilmde in één lange achtervolging het gevaar dat elke autoforens iedere dag weer bedreigt, als het dunne laagje van de beschaving breekt.

Duel (Steven Spielberg, VS '71), WDR, 22.00-23.25u.