NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

WIM KÖHLER
,,We hadden er vijftig besteld, verdeeld over de week.'' Vijftig patiënten, bedoelt de plastisch chirurg van Interplast Holland. In Oeganda op vakantie had hij dit jaar voor het eerst met een speciale laser oudere brandwondenpatiënten van de littekenwildgroei in nek en hals willen bevrijden. Maar het laserapparaat had de reis van Nederland naar Oeganda niet overleefd. ,,Nu moet ik aan het begin van iedere middag een groepje mensen teleurstellen en naar huis sturen. Ik kan niets voor ze doen.'' Maar een enkele patiënte is wel bereid om haar littekens te laten zien. Dikke weefselproppen bij een oor en in de nek verraden al wat er komt. Ze trekt haar bloes uit en ook voor in de hals groeien dikke richels woekerend weefsel. Daaronder hangen twee ongeschonden borsten.

Nooit zag ik een medisch tv-programma waarin de patiënt zo duidelijk een ding was. In een vrolijke discussie tijdens een operatie tussen programmamaker Henk Mochel, teamleider plastisch chirurg Rein Zeeman en een assisterende Oegandese chirurg in opleiding gaat het over de vraag wanneer de Oegandees zelfstandig zijn eerste lip mag opereren. Kinderen met hazenlippen en gespleten verhemelten horen tot de dankbaarste hersteloperaties die de Interplastmensen uitvoeren. Interplast Holland, een organisatie van plastisch chirurgen die in hun vakantie in ontwikkelingslanden opereren was al voor het zevende jaar drie weken in Oeganda. Het team bestond dit jaar uit drie plastisch chirurgen, twee anesthesisten en drie verpleegkundigen. In de afgelopen jaren werden meer dan duizend patiënten geopereerd. De Rotaryclub van Kampala is de lokale sponsor van het project. Naast de geboorte-afwijkingen is de plastische chirurgie van brandwonden een belangrijke taak. Een kind (jongen of meisje?) met ernstig verbrand gezicht en hals kreeg vorig jaar van Zeeman weer bovenoogleden, zodat het zijn ogen weer kon sluiten. In een vervolgoperatie kregen dit jaar de onderoogleden ruimte. Hij draait het hoofd van het kind naar links, naar rechts, zodat we alles goed kunnen zien. ,,Kijk'', zegt zijn assistent nog. ,,Aanvankelijk zat de kin helemaal aan de hals vastgegroeid. Hier in de hals is dat nog goed te zien.'' De assistent trekt de bloes van het kind uit. Arts duwt het hoofd naar beneden tot de kin op de borst rust, de houding waarin het kind wellicht een jaar heeft rondgelopen. ,,Kijk zo.'' Niemand komt op het idee om te vragen of het toen beroerd en nu beter is.

Dan duikt het meisje op dat kokende melk over haar schouder en arm kreeg. Het is allemaal poliklinisch en vanzelf overgegaan, zegt de vader in zijn beste kleren. De patiënten zijn al geselecteerd. Dit meisje komt er tussendoor. Het meisje kan haar arm niet strekken door een dikke verlittekening aan de binnenzijde van de elleboog. Haar handje en vingers staan krampachtig achterover en zijn onbruikbaar. Niet door echte kramp, maar door de strakke huid en het harde littekenweefsel. Zeeman wikt en weegt en schuift het kind in het operatieprogramma. ,,We gaan er zo aan beginnen.''

Natuurlijk, het is mooi en moedig werk. Natuurlijk, het is een druppel op een gloeiende plaat. Zeeman: ,,Veel druppels maken een oceaan.'' Het is ook begrijpelijk dat sommige plastische chirurgen een groot deel van hun vakantiedagen aan dit werk besteden. Het helpt en het is het soort lijden waarvoor de plastische chirurgie is ontwikkeld. De plastische en reconstructieve chirurgie hebben we aan de oorlog te danken. Het is de plastische chirurgie met direct nut voor het bewegen en lichamelijk welzijn van de patiënten. Zeeman: ,,Hier doe je geen cosmetisch werk. Er is een groot verschil met Nederland. Schoonheid en cosmetiek spelen hier geen rol. In Nederland heb je altijd ondankbare patiënten, die denken dat je mooi kunt worden zonder littekens.''

Operatie Afrika, Evangelische Omroep, Ned.2, 23.45u.