NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

GIJSBERT VAN ES
Wat hoopt en koestert de moderne mens het meest? Het is niets dat met de toestand in de wereld te maken heeft: geen vrede op aarde, geen schoon milieu, geen eerlijke verdeling van kapitaal, kennis en macht. Op de markt van particuliere nastrevingen zijn het meest begeerd: een goede gezondheid en een fijne relatie met partner en kinderen, zo blijkt telkens uit onderzoek. Niks Arcadia, nee Hedonia.

Het mag verklaren waarom emotie-televisie en medische programma's zo talrijk worden geproduceerd en zo hoog scoren in kijk- en waarderingscijfers. In dat opzicht was gisteravond een opmerkelijke avond. De eindeloze shows over de Liefde ontbraken volledig, maar met de programma's over ziekte en gebrek bleek op de diverse kanalen makkelijk een avond bij elkaar te zwemmen.

De Britten deden volop mee, hoewel - zoals gewoonlijk - net een slag anders. Zowel BBC1 als BBC2 bracht een programma over diergeneeskunde. In het ene volgden we een veearts die per vliegtuig zijn ronde maakte langs zieke beesten in de Australische binnenlanden: The Flying Vet. In het andere leefden we mee met de beesten van een dierentuin, waar een geanestheseerde neushoorn met een kettingzaag van zijn hoorn werd afgeholpen en waar allerlei snoezige beesten werden geboren.

En toen: Volgende Patiënt!, een serie NCRV-zomerspecials die wordt gepresenteerd door huisarts Rob Oudkerk, tevens parlementslid voor de PvdA. Die Oudkerk doet alleen maar mee als blikvanger. Hij spreekt telkens een paar zinnen ter introductie van een onderwerp en verder niks.

Het is maar goed dat de geachte afgevaardigde er niet te diep in zit, want het is een dun programma. Een beetje malaria, een beetje jet lag, een beetje pillen slikken in internationaal perspectief - en hup, klaar. Het geheel is gestoken in een clichématige vormgeving. Valt het woord Frankrijk, dan krijgen we een paar seconden VVV-beelden uit Parijs met musette-muziek, bij Duitsland volgt hoempa en vervolgens zijn we weer helemaal thuis in Nederland met - inderdaad - molens, klompen en een draaiorgel. Wie verzint zoiets? En wie verzint zo'n tussendoor-rubriekje, Zin of Onzin, waarin plompverloren een vraag wordt behandeld: 'Is knakken slecht voor je vingers.' Hoezo die vraag gesteld? Knakt de gemiddelde mens in de zomer soms vaker met zijn vingers dan in de winter? Krijgen we de volgende keer uitsluitsel over gezondheidsschade als je je plas ophoudt of met je tong in je neus peutert?

Mijn stemming was er niet beter op geworden toen een kanaal verderop het EO-programma Jong begon, waarin presentator Marc Dik twee spastische meisjes ontving. Dik stelde, met ongetwijfeld de beste bedoelingen, consequent nogal kwalijke vragen. De meisjes bleken, zo goed en zo kwaad als dat ging, hun handicap niet als een handicap te zien. Daarmee waren ze immers geboren en dat was nu eenmaal niet anders. En toch bleef Dik maar vragen: 'Baal je wel eens van je lichaam?', 'Ben je zielig?', 'Waarom wil je jezelf steeds bewijzen?' Het was de meetlat van de 'gezonde mens' waarlangs de meisjes bij voortduring werden gelegd - een weinig respectvol perspectief.

Gelukkig werd de avond waardig besloten met twee programma's, vrijwel simultaan uitgezonden, die chirurgie tot onderwerp hadden. Bij de EO (Ned.1) ging het over operaties bij kankerpatiënten in hun laatste levensfase. Het Franse TV5 gaf een indringend overzicht van nieuwe operatietechnieken.

De programma's hadden een identieke formule. Beelden van operaties werden afgewisseld met gesprekken in de studio waarin deskundigen en patiënten toelichting verschaften. Samen gaven ze een boeiend beeld van huidige en toekomstige operatietechnieken.

Snijden in een lichaam zal in de toekomst steeds minder noodzakelijk zijn, zo toonde het Franse Savoir plus. Op diverse plaatsen in het lichaam kunnen uiterst geavanceerde 'degens' worden gestoken. Met deze staven, die zijn uitgerust met een camera-oog waardoor de chirurg op beeldscherm zijn verrichtingen kan volgen, zijn alle mogelijke snij-, knip-, brand- en laser-handelingen te verrichten zonder grote wonden in een patiënt achter te laten.

Een Parkinson-patiënte werd op deze wijze van haar ergste klachten afgeholpen in een hersenoperatie die werd uitgevoerd zonder dat haar schedeldak hoefde te worden gelicht. Beelden bij de EO, waarin bij een kankerpatiënt een hersentumor werd verwijderd, sloten naadloos hierop aan. Het was een fascinerend verslag van een ingrijpende operatie. Beide programma's tonen aan dat er in gezondheidsprogramma's eigenlijk niet geleuterd hoeft te worden. Medische feiten spreken voor zich.