NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

IN 1980 TELDE Nederland ongeveer tien miljoen varkens. De omvang van de varkensstapel is sindsdien tot zo'n vijftien miljoen dieren gestegen. Bijna de helft daarvan is geconcentreerd in Oost-Brabant. De varkensfokkerij heeft de welvaart van de boeren op de schrale zandgronden in Zuid- en Oost-Nederland sterk verhoogd. Er is een bedrijfssector ontstaan die grote druk uitoefent op het milieu, het welzijn van de dieren en die de economische kwetsbaarheid heeft van een monocultuur. De varkenspestcrisis - de teller staat inmiddels op 332 besmette bedrijven - heeft die kwetsbaarheid geïllustreerd. Ze heeft de belastingbetaler inmiddels 1.3 miljard gulden gekost.

De Nederlandse varkensboeren hebben, aangemoedigd door de lokale coöperatieve banken, gekozen voor de goedkope massaproductie van op elkaar gepakte dieren die in moordend tempo worden gefokt en afgeleverd. Het is een keten die loopt van de KI-stations via de omzetting van mengvoer in karbonaadjes, ammoniak en mest tot het omstreden langeafstandstransport van levende dieren. Nederland is de 'kraamkamer' van de Europese varkensvleessector geworden, met verregaande gevolgen voor de kwaliteit van het varkensbestaan, het geproduceerde vlees én het milieu. Al in 1994 concludeerde een rapport van het ministerie van Landbouw: ,,Zonder de omslag van een lage kosten/bulk-strategie naar een strategie van hoge toegevoegde waarde staat de sector aan de vooravond van een koude sanering.''

HET MOMENT van gereguleerde sanering is aangebroken met de nota over de toekomst van de varkenssector die minister Van Aartsen van Landbouw gisteren heeft gepubliceerd. Naar analogie van de 'superheffing' in de melkveehouderij wil Van Aartsen een nieuw stelsel van 'varkensrechten' invoeren. Een verstandig plan. Het aantal varkens moet in één keer met een kwart worden verminderd: ,,... er is sprake van verzadiging van het aantal varkens dat vanwege doeleinden van milieu, dierenwelzijn, diergezondheidszorg en ruimtelijke kwaliteit kan worden gehouden''. Een kleinere varkenssector heeft de mogelijkheid om hoogwaardig geproduceerd vlees te leveren waarnaar in Europa een snel groeiende vraag bestaat. Zonder deze omslag van 'massagoed' naar ecologisch en economisch duurzamere productie staan de sector nieuwe klappen te wachten.

DE ORGANISATIES van varkensboeren hebben de plannen van Van Aartsen verontwaardigd afgewezen. Dat is buitengewoon onverstandig, temeer na de vormen van openlijke en heimelijke ontduiking van eerdere pogingen tot regulering van de varkenssector, zoals de mestwetgeving en het begin van de aanpak van de varkenspestepidemie. De crisis die is uitgebroken biedt de mogelijkheid tot versnelde aanpak van problemen die te lang op hun beloop zijn gelaten. De varkensfokkerij heeft die problemen, althans voor een deel, over zichzelf afgeroepen en het is de hoogste tijd dat hier nieuwe verantwoordelijkheden worden genomen. Uiteindelijk zullen ook de varkensboeren zelf daar de meeste baat bij hebben.