NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Zelden zo'n mooie documentaire gezien als Si bleu, si calme van de Franse filmster Eliane de Latour, die de Humanisten gisteravond uitzonden onder de titel In de verre koelte en kalmte. De film geeft een beeld van de gemoedsgesteldheid van gevangenen en is opgebouwd uit fotos's, stukjes video en geluidsopnamen uit de Santé-gevangenis in Parijs, verwerkt in een droom van een montage. In het begin heeft de film nog wel iets vrolijks. Drie Afrikaanse celgenoten hebben het bijna gezellig: zij scrabbelen, koken en houden een dansavondje. Maar geleidelijk aan komen ook als kijker de celmuren op je af: een wanhopig, uitzichtsloos bestaan. Een van de mooiste momenten is het verhaal van de man die - in tegenstelling tot zijn meeste lotgenoten - weigert om zijn cel met fotootjes en snuisterijen op te sieren. Dat zou betekenen dat hij zich met zijn kerker vereenzelvigt en dat wil hij niet. Een ander weigert om op blote voeten door zijn cel te lopen: hij wenst geen fysiek contact met het steen waarin hij is geklonken.

De Humanisten waren gisteren trouwens toch op dreef. De televisiebewerking van Gerben Hellinga's Semmelweis, in regie van Floor Maas, was zeer boeiend. Het gaat om een stuk waarin allerlei vraagstukken omtrent medisch weten en ethiek aan de orde worden gesteld, aan de hand van een dialoog tussen een jonge medicus en diens instellings-directeur in de vorige eeuw. De uitzending was al uit 1994, maar ik kon nergens vinden of het hier nu wel of niet een herhaling betrof. Hopelijk wél, want anders betekent het dat iemand een staaltje geslaagd televisiedrama jaren op een plank heeft laten liggen.

Nu ik toch aan het klagen ben: waarom werd de Franse inleiding bij de film van Latour niet vertaald? De Humanisten kopen wel hele mooie documentaires aan, maar gaan er vaak slordig mee om. In een vorige week vertoonde film over een Duitse bierbrouwerij liepen de ondertitels gewoon door, wanneer in de film onderaan in beeld kwam wie er aan het woord was. Dat laatste moest je als kijker dus maar gewoon raden, terwijl het toch alleszins mogelijk is om die informatie nog even bovenin in beeld te brengen.

Nu is het op Nederland 1 bovenin nogal vol. Daar staat dat agressieve rode wybertje, met daaronder dan nog in letters wie de omroep is die op dat moment de uitzending verzorgt. Kan dat rode ding niet eens weg? We weten nu wel dat de zendgemachtigden op Nederland 1 zichzelf willen profileren. Natuurlijk barst het op commerciële zenders ook van de lelijke logo's, maar het betreft hier ondernemingen die vooral zelf moeten weten hoe ze mijn aandacht proberen te vangen. Voor Nederland 1 daarentegen heb ik, middels de omroepbijdrage, al betaald en ik vind dus niet dat het op de weg van Nederland 1 ligt om zich op agressieve wijze in mijn aandacht te willen opdringen. Dat logo verpest trouwens de opbouw van het beeld, zoals gisteren bij Latour. En al helemaal erg is het felle rood als er zwart-witbeelden worden vertoond. Ik ben niet mordicus tegen een logo, maar laten ze bij Nederland 1 eens naar de ZDF en de WDR kijken, om te zien hoe het ook wat minder opdringerig kan.

En nu we het toch over publieksvriendelijkheid hebben: waarom houden Nederland 1, 2 en 3 er toch zomer en winter steeds rond middernacht mee op? Moet Nederland dan naar bed of zo? De Nederlandse publieke omroep vindt het absoluut noodzakelijk om over drie, elkaar nogal overlappende televisiezenders het land met programma's te bedienen - wat rijkelijk veel is voor een klein land. Maar na middernacht vervalt deze noodzaak kennelijk volledig - behalve een verscholen uurtje op vrijdag en zaterdag. Ik heb de neiging hier een overblijfsel te zien uit de tijd - nog maar zeer kort geleden - dat de publieke omroepen in de vaste overtuiging leefden dat zij uitmaakten wat er op de televisie te zien moest zijn, en niet de vraag uit het publiek.

Als geld de instelling van nachtuitzendingen in de weg staat, dan klinkt dat niet overtuigend. Ten minste één van de landelijke zenderparken van de Nozema blijft de hele nacht in de lucht om de NOS- teletekst door te geven. De BRTN laat zien hoe je de nacht goedkoop kunt vullen: voorturend maar het journaal blijven herhalen. Hetzelfde doet in Amsterdam de regionale AT5. Daar kijk ik 's nachts dus naar, in arren moede. Maar het zou natuurlijk nog mooier zijn als de publieke omroep voor de nacht iets verzon waar zij overdag maar mondjesmaat aan toe kwam: cultuur, educatie, ik noem maar wat.