NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

W. WOLTZ
Ja, als iedereen zo maar een goed stuk kan schrijven, wat blijft dan over van de mystiek van de journalistiek? Hier en daar wordt dat vak op universitair niveau gedoceerd - Groningen heeft zelfs een volledige opleiding tot gediplomeerd journalist. Maar daar is onze tafeltenniskampioen Bettine Vriesekoop voor zover bekend niet in de buurt geweest. Ze studeert sinds een jaar Chinees in Leiden. Als voorschot daarop is ze bij de overdracht van Hongkong geweest, zoals blijkt uit het openingsartikel van Vrij Nederland.

,,Het is 1980. De wreedheid, de honger en het onrecht van de Culturele Revolutie resoneren nog, maar langzaam ontsluit zich na drie jaar 'het land van het midden', Zhongguo. Waar nu hele legioenen van verre zijn neergestreken om de unificatie van Hongkong en China mee te maken, toonde toen het buitenland een bespottelijk gebrek aan belangstelling. Een volk van één miljard mensen was jarenlang gegeseld, uitgemergeld, ontrecht, bevangen door waanzin, verlamd van angst, en ik was een van de eerste bezoekers.''

Zo begint het verhaal. Professor H. Lockefeer uit Groningen zal er wel aanmerkingen op hebben, en terecht. Wreedheid en honger die resoneren, dat is niet mooi. Vriesekoop was ook niet een van de eerste bezoekers, maar wat ze bedoelt is duidelijk en juist. De mediaglamour rond de overdracht van Hongkong verhoudt zich schrijnend tot de belangstelling voor (vooral: de kennis van) de Culturele revolutie, destijds.

Maar afgezien van een wat stramme stijl, heeft Vriesekoop een mooi stuk geschreven, waaruit blijkt dat ze goed oplet en oog heeft voor treffende details. Zou dat iets te maken hebben met de concentratie nodig voor ping pong, zoals dat edele spel helaas niet genoemd mag worden? Wie de pagina vervolgens omslaat, stuit op een vrij vernietigend portret van Jo Ritzen. Kees Schaepman en Max van Weezel fileren onze minister van Onderwijs in ragdunne plakjes en serveren die met peper en citroen.

Vrij Nederland is niet het enige weekblad dat een lichtelijk grimmige toon aanslaat tegen een minister, of tegen het kabinet. De laatste maanden is de stemming kritischer geworden. Den Haag is daar ten dele zelf de oorzaak van door een inmiddels lange serie affaires. Ook telt dat mensen (journalisten én politici ) vóór de zomervakantie altijd wat narriger zijn, en natuurlijk naderen de verkiezingen.

Niettemin is er ook een autonome kribbigheid in de houding van de media gekomen. Kok en Van Mierlo bijvoorbeeld kregen voor hun Eurotop in het buitenland een aanzienlijk betere pers dan hier. En de buitenlandse complimenten over het poldermodel worden meestal wat lacherig geregistreerd. Nederlandse journalisten, een enkeling uitgezonderd, vinden kastijden hun roeping en lofprijzen corruptie.

Maar er is meer aan de hand. Dat artikel over Ritzen weerspiegelt ook een onzekerheid over hoe de problemen in dit land worden opgelost. Het gedoe met de OV-kaart is een voorbeeld; het mislukken van de referendums leidt ook tot een crisisgevoel: zo niet, maar hoe dan wel? HP/De Tijd signaleert dat grote beslissingen (Betuwelijn, Schiphol) ondanks alle inspraak toch worden genomen zoals de regenten dat wensen. Die regenten zijn in dit geval de NS, transportbelangen en Verkeer en Waterstaat. Elsevier rapporteert over de hogere lasten die gemeenten in rekening brengen voor een huwelijk of het ophalen van vuil. De kosten daarvan verschillen fors van plaats tot plaats, maar vergelijken is onmogelijk, want er is een rimboe van rekenmethoden. Concurrentie ? Afwezig. Besluitvorming? Ondoorzichtig.

Een interview met de socioloog Jan Willem Duyvendak maakt het nog duidelijker: ,,Je ziet dat burgers op de stoel van de politiek gaan zitten. Dat is een funeste ontwikkeling. De milieubeweging die zelf convenanten gaat sluiten met het bedrijfsleven. Namens wie spreekt de milieubeweging?''

Maar het kan zotter. HN laat dat zien, in een mooi speciaal nummer over de bananenrepubliek België.