NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Uitgebracht door Arcade.

Zeffirelli maakt vierde versie van 'Jane Eyre'

Door BIANCA STIGTER
Beroemde boeken moeten eens in de zoveel tijd opnieuw vertaald worden en opnieuw verfilmd. De boeken zelf verouderen niet, hun vertalingen en verfilmingen meestal wel - een bewijs voor de kracht van de boeken.

Het is ook in dit opzicht jammer dat Nederland een klein filmland is: wat zou het heerlijk zijn als we behalve verschillende Op hoop van zegens ook twee versies van Karakter zouden hebben, of drie van De avonden. De Engelse literatuur heeft het beter getroffen. Van Charlotte Bröntes Jane Eyre uit 1847 is nu, na versies uit 1934, '44 en '71 voor de vierde keer een film gemaakt, waarmee Charlotte haar zusje Emily's Wuthering Heights ('39, '54 en '70) voorbij is gestreefd. Nummer vier werd gemaakt door Franco Zeffirelli, de Italiaans/Amerikaanse regisseur die bijna altijd boeken, opera's of toneelstukken verfilmt (zijn Hamlet uit 1990 met Mel Gibson was de derde). Voor een Zeffirelli is Jane Eyre, die hier meteen op video wordt uitgebracht, opmerkelijk terughoudend aangekleed en terughoudend, bijna vlak, gespeeld. De decors en locaties eisen minder aandacht op dan de gezichten van de acteurs - we zien Jane maar een keer wandelen, en er zit maar een feestje in de film. Bröntes verhaal heeft dan ook weinig gemeen met die van de nu voor verfilmingen zo populaire Jane Austen. Lachen kun je niet om Jane Eyre, zij is de onsentimentele heldin van een melodrama, dat in deze versie niet al te hinderlijk is ingedikt. (Voor wie het boek niet gelezen heeft: Jane is een wees die door haar tante naar een verschrikkelijk weeshuis wordt gestuurd en later gouvernante wordt op een kasteel, waar ze verliefd wordt op de raadselachtige kasteelheer.)

Het eerste belangwekkende gezicht in Jane Eyre is van Anna Paquin, het meisje dat voor haar rol in The Piano een Oscar kreeg en nu Jane speelt als ze klein is. Verrukkelijk fel spreekt ze bekende zinnen uit. 'How do you avoid hell?' vraagt schoolhoofd mr. Brocklehurst. 'I must keep in good health, and not die', antwoordt Jane.

De volgende gezichten zijn van Charlotte Gainsbourg en William Hurt, de opvolgers van onder anderen Joan Fontaine en Orson Welles. Gainsbourg, die eerder gloeide in The Cement Garden, maakt niet nieuwsgierig naar andere Janes.

Ze ís Jane, gebutst maar niet gebroken door haar jaren op Lowood School, en ze is lelijk zoals elke lelijke vrouw lelijk zou willen zijn, want ze is eigenlijk mooi, alleen weet niemand het nog. William Hurt, gelauwerd acteur van onder meer Smoke en Kiss of the Spider Woman, is geen bijster brandende Mr.

Rochester, maar dat is voor dit romantische verhaal minder erg dan je zou verwachten. Jane is zo versmaad, zo alleen, dat elke liefde haar zou kunnen redden. Dat de spreekwoordelijke vonk tussen de geliefden uitblijft, en er van de plechtig hartstochtelijke dialogen uit het boek tamelijk weinig is overgenomen, maakt deze Jane Eyre moderner dan je misschien zou willen.