NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S c h a k e l s

Door onze correspondent MARC CHAVANNES
PARIJS, 2 JUNI. Lionel Jospin is de nieuwe minister-president van Frankrijk. De linkse partijen hebben een absolute meerderheid behaald bij de vervroegde algemene verkiezingen. President Chirac zag zijn rechtse coalitie gehalveerd.

De president moet de macht nu delen met de voormalige oppositie. Jospins Parti Socialiste herstelde zich van de zware nederlaag in '93, maar won niet genoeg zetels om alleen te kunnen regeren. PS (240) plus verwante socialisten (33) en Groenen (7) haalden 280 zetels. De absolute meerderheid ligt op 289 zetels. Dat betekent dat de 38 zetels van de communisten (PCF) onmisbaar zijn. De komende dagen moet blijken wat zij eisen in ruil voor regeringsdeelname of steun aan een linkse regering. De PCF is tegen het Verdrag van Maastricht en de Europese munt.

Op de Franse beurs daalden de koersen vanmorgen met anderhalf procent, waarmee aandelen in totaal 9 procent van hun waarde kwijt zijn geraakt in de laatste twee weken. De valutamarkt anticipeerde op een mindere begrotingsdiscipline in Frankrijk, en de belofte van Jospin om Italië op te nemen in de kopgroep van landen die beginnen met de Economische en Monetaire Unie. Samen met het vastlopen gisternacht van het Duitse begrotingsoverleg sterkte dat het vooruitzicht op een brede, zwakke muntunie. Dat leidde tot een vlucht in de dollar die met twee cent in koers steeg.

In zijn eerste woorden na het duidelijk worden van de linkse zege toonde Jospin zich gisteravond ernstig en voorzichtig. ,,Ik begrijp het diepe verlangen van het volk naar verandering. Maar we zijn de tijd voorbij van het naïeve geloof dat alles direct kan. Daar gelooft niemand meer in. Er is een beredeneerde en klemmende vraag om werkelijke, lange termijn vooruitgang, vooral voor de minst bevoorrechten.''

Volgens de man die vanaf vandaag Frankrijk bestuurt (op buitenlands gebied samen met de president) verwachten de Fransen van de nieuwe regering ,,meer justitie, een fundamentele vernieuwing van het openbare leven en de democratie, een sociale en economische politiek in dienst van de mens, een heroriëntatie van de Europese constructie - waar wij voorstanders van zijn - en scrupuleuze aandacht voor de problemen van Franse burgers in hun dagelijks leven''.

Het is de derde keer in elf jaar dat in Frankrijk een president en een regering van tegengestelde politieke kleur met elkaar moeten samenwerken. Alleen de leider van extreem-rechts heeft Chirac opgeroepen af te treden. Tweederde van het Franse volk wil volgens een opiniepeiling dat hij doorregeert; zelf heeft de president te verstaan gegeven dat hij dat ook vast van plan is. Op de aanstaande Frans-Duitse top in Poitiers (volgende week) en de Eurotop van Amsterdam (16 en 17 juni) zullen Chirac en Jospin al vorm moeten geven aan de 'cohabitation'.

In kringen van de verslagen centrum-rechtse coalitie was de verbijstering groot. Verschillende kopstukken suggereerden dat een hergroepering van het politieke landschap ter rechter zijde onontkoombaar was. Het extreem-rechtse Front National haalde één zetel, maar hielp links bij zijn zege door stemmen van de voormalige coalitie weg te zuigen. Oud-president Giscard d'Estaing, die zijn Kamerzetel in de Auvergne met enige moeite redde, riep op tot herstel van het politieke centrum. De pro-Europese liberale groepering UDF, die hij oprichtte maar waarvan hij de leiding vorig jaar moest overdragen aan François Léotard, heeft volgens hem zijn identiteit te veel ondergeschikt gemaakt aan het regeringsbelang, dat werd gedomineerd door Chiracs neo-gaullistische RPR-partij.

De RPR riskeert op korte termijn het meest een scheuring. Philippe Séguin, die vorige week te elfder ure werd aangewezen als 'lijsttrekker', uitte zijn nauwelijks ingehouden kritiek op het door oud-premier Juppé namens de verslagen meerderheid gevoerde beleid. Het is aannemelijk dat hij een nieuwe, brede, sociaal-gaullistische partij zal vormen als Juppé niet ook zijn post als voorzitter van de RPR opgeeft. Séguins mede-leider van het anti-Maastrichtfront van 1992, Charles Pasqua, heeft zich in dezelfde zin uitgelaten.

Dankzij hun lijstverbinding met de socialisten hebben de Franse Groenen voor het eerst vertegenwoordigers in de Assemblée Nationale. Hun voorvrouw Dominique Voynet was uitgelaten over de zeven parlementszetels, maar herinnerde Jospin aan de gemaakte afspraken: snelle verkorting van de werkweek (naar 32 uur), verminderen van kernwapens en kernenergie, nadruk op openbaar vervoer. Zowel Voynet als communistenleider Hue heeft gezegd in principe te willen deelnemen in een nieuwe regering. Gezien de onzekerheid over deelname van deze en andere kleine, linkse partijen is over de personele samenstelling van een nieuwe regering nog niets met zekerheid te zeggen. Aannemelijk is dat Dominique Strauss-Kahn een sleutelrol in de hoek van economie en financiën gaat vervullen. Martine Aubry, royaal gekozen in Lille, wordt getipt voor een sociaal ministerie. Of haar vader, Jacques Delors, een Europese of buitenlands-politieke rol gaat vervullen is bron van speculaties. Cathérine Trautmann wordt genoemd voor een post in de sfeer van de grote stadsproblemen.

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.