Door onze correspondent LUCAS LIGTENBERG
De rol van Internet in de effectenhandelgroeit. De Amerikaanse commissie voor beurstoezicht juicht deontwikkeling toe. Wel vindt ze strengere regels nodig.
NEW YORK, 2 JUNI. De effectenhandel via Internet rukt op. Particulierenkunnen via Internet aandelen kopen bij enkele tientallen professionelefirma's, zoals E-trade, Accutrade, Lombard en anderen. Kleine, nieuwebedrijfjes, zoals Spring Street Brewery, bieden hun aandelen aan viaInternet, zonder daarbij een underwriter in te schakelen. Nog een stapverder gaat Wit Capital, dat een Internetbeurs heeft opgezet.
De Amerikaanse Securities & Exchange Commission (SEC), die toezichthoudt op de beurshandel, neemt Internet al zo serieus dat ze bezig ismet het opstellen van regels. Tijdens een bijeenkomst in Washingtonkondigde Richard Lindsey, hoofd marktregulering bij de SEC, een reeksvoorstellen aan die over drie maanden moeten leiden tot nieuwe regels.
,,In de afgelopen twintig jaar heeft technologie gezorgd voor eenomwenteling in de wijze waarop de financiële markten werken'',aldus Lindsey. ,,Vandaag wordt een order met één druk opde knop gegeven en uitgevoerd, binnen enkele seconden gevolgd door eenbevestiging.'' Volgens Lindsey zijn er meer dan twintig alternatievetransactiesystemen voor effecten in gebruik. Het handelsvolume ervan isanderhalf keer zo groot als dat van de American Stock Exchange (hetkleine broertje van de New York Stock Exchange, NYSE) en de regionalebeurzen samen. Eind vorig jaar verliep de handel in 20 procent van deNasdaq-fondsen en 4 procent van de NYSE-fondsen via alternatievesystemen.
De SEC heeft die handelssystemen nooit veel in de weg willen leggen omde vrije markt te bevorderen. Ze kregen daarbij de status vaneffectenmakelaar (broker-dealer). Nu ze echter zijn uitgegroeid totkleine reuzen die steeds meer handel overnemen, moet er volgens de SECopnieuw naar worden gekeken. Sommigen van de broker-dealers moetenmisschien de status krijgen van beurs, wat strenger toezicht met zichmeebrengt.
Een van die broker-dealers is bijvoorbeeld Instinet, eengecomputeriseerd handelssysteem van Reuters. Het mag aandelentransactiesafwikkelen tussen institutionele beleggers en effectenmakelaars. Devoorstellen die de SEC nu heeft gedaan zouden tot gevolg kunnen hebbendat Instinet onderdeel wordt van het Intermarket Trading System, datalle beurzen met elkaar verbindt. Het systeem verschaft de deelnemersvoortdurend actuele koersinformatie.
De SEC beoogt met haar voorstellen de handel in aandelen tevergemakkelijken. Ze mikt op een nieuw systeem voor de verschillendesoorten handel - beursvloer, elektronisch, alternatief - en opverbetering van de handel met met buitenlandse beurzen. In die nieuweopzet wil de SEC de traditionele beursvloer handhaven, sommigealternatieve systemen met een flink volume als een speciaal soortbeurzen reguleren en ruimte laten voor kleine alternatieveInternetbeurzen.
De opgewaardeerde alternatieve systemen zullen de meeste aandachtkrijgen van kenners. De New York Stock Exchange is eigendom van debeursleden, maar de handel geschiedt er onder de strikte regels en onderaan toezicht van de SEC. Hoe zit dat met de grote elektronische beurzen?In haar voorstellen vraagt ze om suggesties voor een nieuwe toepassingvan de basisregels. Ook is de vraag van de SEC of de als alternatiefbestempelde effectenmakelaars niet toch iets strenger moeten wordengereguleerd dan nu het geval is.
Dan is er de vraag hoe Amerikaanse beleggers rechtstreeks in hetbuitenland actief kunnen worden. Moet de SEC hen tegen zichzelfbeschermen of in elk geval een beschermend mechanisme zien te vinden?Richard Lindsey stelt voor dat er enige vorm van toezicht komt voorbuitenlanders die hun effecten in de VS aanbieden, dat wil zeggen viaeen in de VS gevestigde toegangspoort, bijvoorbeeld een Website.
De cijfers over de toename van effectenhandel via Internet liegen erniet om. Deze schakel in de keten raakt niet zozeer de beurzen als welde effectenmakelaars. Volgens sommigen zullen beleggers in het jaar 2000een derde van al hun transacties via Internet doen. Voor deeffectenmakelaar betekent dat een enorme verandering. Geen telefoontjesmeer, maar alleen computers. De tussenpersoon kan wegvallen omdatcomputers praten met computers.
Op dit moment wordt de handel op Internet gedomineerd door E-Trade ene.Schwab. Bestaande effectenmakelaars staan voor een lastige beslissing.Als zij niets doen, missen zij wellicht de boot. Mondjesmaat zijnAmerican Express, Donaldson Lufkin & Jenrette en Dean Witter begonnenmet Internetdiensten. Nu ze het Internet opgaan, moeten ze genoegennemen met veel lagere commissies. De commissies die nu voor transactiesworden gevraagd - 80 dollar voor bijvoorbeeld 200 aandelen - zijn hetbeleg op de boterham voor bedrijven als Merrill Lynch en Smith Barney.Hun mensennetwerk kan overbodig worden als een handelaar op Internet,zoals E-Trade, 15 dollar commissie vraagt ongeacht de grootte van detransactie.
De kleine maar zeer succesvolle Internetmakelaar E-Trade krijgtvijfhonderd nieuwe beleggers per dag. Het bedrijfje, gevestigd in PaloAlto in Californie, is een idee van Bill Porter. Hij ergerde zich beginjaren tachtig al dood aan de hoge commissies en zag dat de pc hetantwoord was. Hij was echter zijn tijd te ver vooruit. Het elektronischsysteem dat hij ontwierp sloeg niet aan, want er waren nog te weinigmensen on-line. Sinds 1992 is dat anders, en E-Trade ging vorig jaarnaar de beurs.
,,Effectenhandel via Internet zal alleen maar verder groeien'', aldusMichael Smith van Mercer Management Consultants. ,,Het is een nieuwkanaal dat druk zal uitoefenen op alle firma's in de effectenhandel. Wijverwachten een prijzenoorlog.''
In maart kondigde Merrill Lynch, een van de grootste effectenkantoren inde VS, aan vanaf begin volgend jaar zijn klanten via Internet te kunnenbedienen. Het deed er luchtig over, maar de buitenwacht volgt deze stapmet argusogen.
2 JUNI 1997