NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S c h a k e l s

Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 28 MEI. De Amerikaanse president Clinton en premier Kok, als voorzitter van de Europese Unie, hebben vanmiddag in Den Haag gepleit voor meer financiële steun aan Oost-Europa. Zij deden dat na afloop van de transatlantische top van de VS en de EU. Beiden hielden hiervoor ook later vanmiddag een pleidooi in hun toespraak ter gelegenheid van de herdenking van de Marshall-hulp, die vijftig jaar geleden op gang kwam. Volgens Clinton moet ,,het tempo van particuliere investeringen worden opgevoerd''. Hij zei dat de situatie hiervoor per land verschilt, bijvoorbeeld tussen die van Polen en van Rusland. ,,We moeten meer doen. Ik ben bereid dat te steunen. Laten wij per land kijken wat we moeten doen'', zei Clinton tijdens een korte persconferentie. ,,We moeten samenwerken met elk land en kijken wat er de wetten zijn en of de wetten zijn gewijzigd, zodat we privé-kapitaal kunnen aanwenden.'' De Amerikaanse president wees erop dat de internationaal-financiële instituties de afgelopen jaren vijftig milard dollar in Oost-Europa hebben gepompt, en de privé-sector 45 miljard dollar. Volgens Clinton ,,moeten we hiermee doorgaan''. ,,We kunnen niet weglopen van deze landen en maar aannemen dat alles goed gaat.'', zei Clinton. Ook volgens Kok zijn ,,er nieuwe initiatieven nodig''.

De EU en de VS moeten de handen ineenslaan voor een nieuw Marshall-plan voor de economische opbouw van Oost-Europa, zei premier Kok later in de middag in de Ridderzaal. Nederland is bereid in de tweede helft van dit jaar gastheer te zijn voor een Euro-Atlantische conferentie die daarover ,,in concrete termen'' moet gaan overleggen. In de Ridderzaal werd vanmiddag de vijftigste verjaardag van de lancering van het Marshall-plan plechtig herdacht in aanwezigheid van koningin Beatrix, president Clinton, en 48 vertegenwoordigers van de meer dan vijftig landen van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), uiteenlopend van staatshoofden en premiers tot ambassadeurs. De Franse en de Russische presidenten, Chirac en Jeltsin, en de Britse premier, Blair, ontbraken bijvoorbeeld.

Volgens Kok, die over zijn rede vooraf contact met de Amerikaanse regering had gehad, moet het accent van zo'n nieuw Marshall-plan liggen op versterking van de infrastructuur in de landen van Centraal- en Midden-Europa. Schattingen van de benodigde kosten gaan tot omstreeks 100 miljard dollar, zei hij. Ook wegens de ,,enorme omvang'' van de behoeften in landen van het vroegere Sovjet-blok zou het grootste deel van zo'n bedrag moeten komen uit particuliere investeringen, die meer gericht zouden zijn op het bieden van know how op het gebied van technologie en management. De premier denkt daarbij aan een publiek-private structuur voor de opzet van de hulp en liet doorschemeren dat hij daarbij een rol ziet voor de Europese Unie en andere internationale organisaties.

,,Het is mijn vaste overtuiging dat we moeten uitzien naar wegen om de toevloed van particulier kapitaal te vergemakkelijken. Co-financiering en het bieden van investeringsgaranties zijn de juiste wegen die verkend moeten worden. Het verschuiven van beschikbare publieke en supranationale fondsen in deze richting kan de effectiviteit ervan in grote mate verhogen'', zei hij.

Van het visioen dat de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marshall en de grote Franse Europeaan Monnet een halve eeuw geleden hadden, namelijk een democratisch, welvarend en in vrede levend Europa, mag ,,deze keer niemand buitengesloten blijven'', waarschuwde Kok, die oud-minister Van der Stoel prees voor de ,,stille diplomatie'' waarmee hij als OVSE-Commissaris voor Minderheden heeft gewerkt aan voorkoming van conflicten in Oost-Europa. Sinds het einde van de Koude Oorlog zijn de democratische revoluties in de landen van Centraal- en Oost-Europa ,,voor het grootste deel geconsolideerd'' en is er ,,duidelijk sprake van economische groei''. Maar zij hebben op grote schaal hulp nodig. ,,Indien wij bereid zijn daarvoor verantwoordelijkheid op ons te nemen, zullen wij allen de voordelen daarvan oogsten, zoals dat het geval was in de tijd van het Marshall-plan'', aldus Kok.

Koningin Beatrix bedankte vanmiddag aan een lunch die zij president Clinton aanbood het Amerikaanse volk voor het hulpprogramma van vijftig jaar geleden. De koningin: ,,De organisaties waarin wij vandaag samenwerken om de vrede te bewaken en onze welvaart te verzekeren, zijn vrijwel alle voortgekomen uit de gedachte die ook aan het Marshall-initiatief ten grondslag lag. Met de uitvoering van het plan hebben de VS niet alleen het herstel van Europa mogelijk gemaakt, maar ook de inspiratie gegeven voor de Europese integratie en de samenwerking die wij nu hebben op het terrein van vrede en veiligheid.'' ,,Maar'', vervolgde zij, ,,door de loop van de geschiedenis heeft een aantal landen in Europa de aangeboden hulp niet kunnen aanvaarden.''

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.