NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door FRITS GROENEVELD
Twee jaar geleden werd drs. Ineke Bakker, een theologe die op dat ogenblik radio-directeur was van de interkerkelijke omroep IKON, gevraagd om algemeen secretaris van de Raad van Kerken te Amersfoort te worden. Daar hadden ze een gereformeerde theoloog én een vrouw nodig. Bakker viel in de prijzen, het sollicitatiegesprek was louter een formaliteit.

De Raad van Kerken die in de jaren '70 en '80 veel van zich liet horen door zijn standpunten over onder meer massavernietigingswapens en de problemen in het Midden-Oosten, houdt zich de laatste jaren vooral bezig met de armoedeproblematiek, met de 'arme kant van Nederland'. De vroegere, in 1995 plotseling overleden secretaris ds. W.R. van der Zee, had daarin het voortouw genomen. Zijn opvolger Bakker heeft deze rode draad verder uitgesponnen.

Als gevolg daarvan besloten de vakcentrales CNV en FNV, de Raad van Kerken en het Humanistisch Verbond eind vorige maand een gezamenlijk 'platform armoedebestrijding' op te richten. Hoofddoel van dit unieke platform is de versterking van de sociale infrastructuur in Nederland en in Europa, waarvoor concrete initiatieven op nationaal en lokaal niveau zullen worden genomen.

Armoede is meer dan alleen een financieel probleem, zegt Bakker. Er zitten ook sociale en culturele aspecten aan. Daarom is het volgens haar belangrijk dat er een nieuwe economische en maatschappelijke orde komt waarbij niet alles aan de vrije markt wordt overgelaten, maar de overheid weer een duidelijker rol krijgt bij de bescherming van de zwakken in de samenleving.

Bakker baseert zich op cijfers die aangeven dat de inkomensverschillen tussen rijk en arm sinds 1983 zijn toegenomen. De huidige armoede zou ook te maken hebben met 'maatschappelijke uitsluiting', alsof mensen overbodig zijn geworden. ,,We moeten er voor oppassen dat we hier niet het Latijns-Amerikaanse verschijnsel van wegwerpmensen krijgen'', zegt zij. En ook die uitdrukking uit de Latijns-Amerikaanse bevrijdingstheologie moet hier liever geen ingang vinden. ,,Daarvan zou een veel te negatieve etikettering uitgaan.''

In een brief aan minister Melkert (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) schreef het platform onlangs dat de ,,marktwerking nu om een correctie met het oog op de verbetering van de sociale infrastructuur'' vraagt. Bakker voegt daaraan toe dat de kerken vooral een bondgenootschap hebben gesloten met de 'armgemaakte mensen' en als hun 'spraakversterkers' willen optreden.

Bakker is niet alleen secretaris van de landelijke Raad van Kerken, maar ook predikante in bijzondere dienst in de Veluwse gemeente Veenendaal. Tijdens haar studie legde zij zich toe op de dogmatische theologie en op bevrijdings- en feministische theologie. Toen zij was afgestudeerd, vertrok ze naar Nicaragua, dat destijds door veel politiek betrokken theologen als het 'beloofde land' werd gezien.

Samen met haar man, een landbouweconoom, ging ze in Managua aan de slag. Deels in het theologisch onderwijs, deels in het vormingswerk met protestantse vrouwen. Soortgelijk werk deed Bakker ook nog enkele jaren in Costa Rica. In 1992 keerde zij terug naar Nederland. Maar ze wilde meer ècht theologisch actief zijn en ging in 1995 naar het secretariaat van de Raad van Kerken.

Nu zij daar twee jaar heeft gewerkt, is Bakker wel duidelijk welke beleidszaken de meeste nadruk moeten krijgen. Primair gaat het om de armoedebestrijding en de strijd tegen de verrijking die zij in Nederland ziet optreden. Verder gaat het om een goede zorg voor vluchtelingen en asielzoekers. Ook verbetering van de interkerkelijke betrekkingen en kerkelijke eenwording vindt zij van groot belang.

Secretaris Bakker wijst erop dat alle kerken die bij de Raad zijn aangesloten, op het punt van de armoedebestrijding één lijn trekken. Wat dit onderwerp betreft is er volgens haar absoluut geen sprake van 'hobbyisme'.

Haar standpunt is dat zoveel mogelijk vanuit een concreet vraagstuk getheologiseerd moet worden en armoede is zeer concreet. ,,Met scherpe analyses van onderaf, kun je de machtsverhoudingen in beeld brengen en duidelijk maken wat er echt aan de hand is. Een voordeel daarbij is dat ik vrouw ben. Vrouwen kennen de ervaring van volkomen genegeerd worden. Met armen is dat ook het geval.''

Waar ze aan toevoegt dat zij zich ,,bij dit soort analyses zeer gemotiveerd voelt door het leven en het werken, de dood en de opstanding van Jezus Christus. Sommigen vinden het moeilijk om dat zo luid en duidelijk te zeggen. Maar door mijn Latijns-Amerikaanse ervaringen heb ik die verlegenheid en die koudwatervrees gelukkig niet meer''.