NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

ENGELAND BELEEFDE zijn nacht van de gebroken records. Een generatie die zich geen socialistische regering kon herinneren, stond vanmorgen op met New Labour van Tony Blair op de drempel van 10 Downingstreet. Vloedgolf en grondverschuiving waren de trefwoorden. De grootste overwinning en de diepste nederlaag sinds mensenheugenis versplinterden reeksen van Conservatieve bastions, veegden de Tories uit Schotland en Wales en hielpen Blair, de jongste premier sinds 1812, aan een tientallen jaren ongekende socialistische meerderheid in het Lagerhuis. Ook de Liberaal-Democraten deden iets ongewoons: zij verdubbelden ruim hun zeteltal. Aan achttien jaar ononderbroken Conservatief bewind is een einde gemaakt.

Natuurlijk is er reden voor enige continentale correctie op de feestvreugde en de treurnis aan de overzijde van het Kanaal. Labour verwierf zijn historische machtspositie met 45 procent van de uitgebrachte stemmen, de Conservatieven behielden met 31 procent een bruggenhoofd in het electoraat. Maar het Britse kiessysteem begunstigt nu eenmaal onevenredig de winnaar. En dat is wat telt. Overigens bewezen tienduizenden progressieve kiezers in traditionele Tory-districten dat hun stem niet per definitie verloren behoeft te gaan. Nu de swing groot genoeg was, bepaalden zij het verschil tussen op- en ondergang.

OVERWINNAAR BLAIR zou met enige overdrijving de knapste leerling uit de klas van Margaret Thatcher kunnen worden genoemd. Hij heeft de doorbraak die zij in het land begon in de Labour-partij voltooid. New Labour heeft het socialisme van klassenstrijd, naasting, vakbondsmacht en gecorrumpeerde verzorgingsstaat onder Blairs leiding ver achter zich gelaten. De City is er gerust op dat de nieuwe regering geen risico betekent voor Groot-Brittanniës onder Major verworven robuuste economische gezondheid. Na de onverwachte nederlaag van 1992 was het de Britse socialisten duidelijk geworden dat verandering van retoriek niet voldoende was. Blair ontketende een revolutie en stuurde de bonden de deur uit. Labour heeft alle reden hem dankbaar te zijn. Zij greep niet alleen de macht, zij heeft ook weer een toekomst.

Vanaf vandaag is Labour gewoon een moderne middenpartij met een progressief randje. Naar het voorbeeld van Clinton in Amerika schoof Blair de achterhaalde dogma's opzij. Het industriële proletariaat van weleer - de voedingsbodem van socialisme en vakbondsmacht - is uiteengevallen. De Britse arbeiders zijn toegetreden tot de middengroepen of achtergebleven in een gedeïndustrialiseerde omgeving zonder perspectief. De zogenoemde tweedeling levert geen klassen meer op die zich organiseren om de macht over te nemen of te verdedigen. Het zijn niet de hulpbehoevenden die Blair aanspreekt als hij zegt zijn beloftes na te zullen komen. Onderwijs, gezondheid, verkeer en milieu zijn de, overigens met elkaar botsende, thema's die de nieuwe middengroepen bezig houden en waaraan Blair zijn campagne ophing.

DE TORY'S HEBBEN een ideologisch succes laten verkommeren tot een strategische nederlaag. Uitzichtloos nationalisme verbrak hun eenheid en vervreemdde de kiezer. Achttien aaneengesloten jaren van regeringsmacht maakt in een democratie toch al kwetsbaar, maar moreel verval en onderlinge karaktermoord schiepen een mijnenveld waaruit zelfs een onderkoelde politicus als Major zijn partij niet meer kon redden. Ten onrechte als 'grijs' gedoodverfd toonde de premier nog in het zicht van het onvermijdelijke zijn vastberadenheid. Niets schept in de politiek zoveel duidelijkheid als een nederlaag. De praktisch onthoofde parlementaire partij - zes kopstukken keren niet terug in de Lagerhuisbanken - kan daar in de komende tijd haar voordeel mee doen.

OP HET CONTINENT wordt Blair verwelkomd als een politicus die een einde zal maken aan de verlamming waaraan Europa als gevolg van Britse obstructie is gaan lijden. Met zijn reusachtige overwinning die stoelt op een totaal vernieuwd mandaat beschikt Blair inderdaad over de mogelijkheid om het Verenigd Koninkrijk wat Europa betreft een nieuwe koers te laten varen. Dat betekent niet dat hij alle bedenkels, ontworpen langs de Frans-Duitse as, onmiddellijk tot de zijne zal maken. Britse nuchterheid en Brits pragmatisme zijn hem niet vreemd. Dat behoeft geen verlies te zijn. Europa heeft een meespelende Britse partner nodig, niet een meegaande.