NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
De combinatie van slimheid en schoonheid is voor vrouwen niet altijd een recept voor levensgeluk - getuige het leven van fotomodel en fotografe Lee Miller (1907-1977) waarover de VPRO zondagavond een prachtige documentaire laat zien. Lee Miller is op twee manieren beroemd geworden: als fotomodel in het Parijs van de jaren twintig, waarop Man Ray zijn experimenten losliet; en als oorlogsfotografe in de Tweede wereldoorlog, een van de eerste die de gruwelijkheid van een net bevrijd concentratiekamp vastlegde, in dit geval Dachau. Daaromheen was haar leven op zijn minst rusteloos, en soms tragikomisch. Lee Miller, wier leven meer variatie en avontuur kende dan dat van de meesten van ons, stierf niettemin teleurgesteld - in de gedachte dat zij haar leven nog vrijer had willen leiden. Een van haar laatste ondernemingen van betekenis, het moederschap, was een van de minst geslaagde uit haar leven. Zich ongeschikt wetend voor de moederrol, liet ze zoon Anthony dus voornamelijk door een soort van gouvernante opvoeden.

Toch dankt de documentaire Lee Miller, through the mirror van Sylvain Roumette, een Waals-Franse coproduktie, juist veel aan deze Anthony, tegenwoordig koeienboer in Engeland, en trouw beheerder van haar nalatenschap aan papieren en foto's. ,,Ze was meer een vriendin voor mij, dan een moeder'', zegt Anthony, ,,daarom kijk ik er misschien wat makkelijker naar''. Hij doelt op het veelal zeer erotische karakter van veel foto's die van Lee Miller bestaan. De afstand die hij tot haar voelt, stelt hem ook in staat plausibele theoriën te ontwikkelen over de seksuele geschiedenis van zijn moeder.

Onwezenlijk mooi, en tegelijkertijd onrustbarend, zijn bijvoorbeeld de honderden foto's die Lee's vader van zijn dochter maakte. Anthony vermoedt een incestueuze inslag bij zijn grootvader, maar te bewijzen valt er niets. Opvallend is dat sommige van de poses op vaders foto's precies terugkeren op de foto's van Man Ray, als Lee Miller begin jaren dertig de rol van aankomend, succesvol fotomodel in New York verruilt voor die van ster in de avantgardistische bohème in Parijs. Haar oogverblindende schoonheid hielp zeer bij de vestiging van deze status: niet alleen was ze het favoriete model van Man Ray, met wie ze ook een langdurige verhouding had, maar ook is ze te zien in Jean Cocteau's film Le sang d'un poète. Zoon Anthony geeft een originele betekenis aan de manier waarop met name Man Ray op zijn foto's Lee als het ware in delen uiteen neemt, bijvoorbeeld door alleen de tors te laten zien. Hij denkt dat Man Ray, en andere mannen uit haar omgeving zo slecht overweg konden met Millers seksualiteit, dat ze een neiging ontwikkelden haar met picturaal sadisme van haar identiteit te ontdoen. De zoon is de latere Lee Miller dierbaarder, die - zoals Anthony zegt - 'door de spiegel stapt' en zelf de camera gaat hanteren.

Lee Miller - Through the mirror. Zondag 29 december, Ned.3 17.00-18.00u.