Door onze correspondent Lolke van der Heide
Johannesburg, 8 december. Winnie Madikizela-Mandela is niet langer kandidaat voor het vice-voorzitterschap van het regerende (Zuid-)Afrikaans Nationaal Congres (ANC), zo heeft woordvoerder Ronnie Mamoepa, vandaag bekendgemaakt. Mamoepa zei dat de vrouwenliga van het ANC haar nominatie heeft ingetrokken. Het besluit volgt op twee weken van hoorzittingen van de Waarheidscommissie, waar de ex-vrouw van president Mandela werd beschuldigd van betrokkenheid bij moord en terreur, eind jaren tachtig begaan door de Mandela United Football Club.

Mamoepa verwees echter niet naar de Waarheidscommissie, maar noemde een procedurele kwestie als reden voor intrekking van Winnies kandidatuur. De vrouwenliga, waarvan zij voorzitster is, zou formeel niet het recht hebben bestuursleden voor te dragen. Dat recht hebben alleen provinciale afdelingen of afgevaardigden op het congres. Voor die laatste optie heeft men ter plaatse de handtekeningen nodig van dertig procent van de gedelegeerden.

Volgende week houdt het ANC zijn driejaarlijkse congres, waar een geheel nieuwe top zal worden verkozen. Nelson Mandela treedt af als voorzitter; voor zijn opvolging is maar één kandidaat: de huidige tweede man Thabo Mbeki. Maar om de functie van vice-president wordt nog gestreden en daarvoor heeft Winnie Mandela zich nadrukkelijk opgeworpen als gegadigde.

Ze ontkende vorige week alle beschuldigingen aan haar adres en verliet met opgeheven hoofd de zaal waar de Waarheidscommissie de hoorzitting hield. Op de laatste dag maakte ze, na een smeekbede van commissievoorzitter Desmond Tutu, haar excuses voor ,,zaken die vreselijk zijn misgegaan''. Maar niemand zag in die woorden een schuldbekentenis.

Kenners van het ANC menen dat, ondanks de schade die de met grote publiciteit omgeven commissiezittingen Winnie hebben berokkend, zij met haar populistische stellingname nog kan rekenen op een flinke aanhang binnen de partij.

Winnie Mandela (63) heeft herhaaldelijk scherpe kritiek geleverd op de coalitieregering van haar eigen ANC en de Inkatha-vrijheidspartij van Zoeloe-leider Buthelezi. De regering doet in haar ogen veel te weinig voor arme zwarten. In de top van het ANC wordt Winnie om haar scherpe tong zeer gevreesd en doet men er alles aan haar invloed te beperken.

Minister van Sport Steve Tshwete, behorend tot de 'inner circle' van de partij, heeft Winnie een ,,politieke charlatan'' genoemd achter wier populisme ,,een rechtse agenda schuilgaat''.