Door onze correspondent
Johannesburg, 5 december. Helemaal aan het einde van de negende en laatste dag van de zitting van de Zuid-Afrikaanse Waarheids- en Verzoeningscommissie heeft Winnie Madikizela-Mandela gisteren excuses aangeboden.

,,Het is waar, dingen gingen vreselijk mis. Daarvoor, voor die pijnlijke jaren, maak ik mijn diepe verontschuldigingen.'' Het gebeurde pas nadat commissievoorzitter Desmond Tutu in een emotionele rede haar tot driemaal toe had gesmeekt ,,sorry'' te zeggen. En haar excuus moest niet worden uitgelegd als het bekennen van schuld, zo zei ze na afloop.

De hele zittingsdag van de Waarheidscommissie was gisteren gewijd aan het weerwoord van mevrouw Mandela op alle eerdere beschuldigingen van getuigen over terreur die zou zijn begaan door de 'Mandela United Football Club', Winnies persoonlijke militie eind jaren tachtig. Ze wees elke vorm van betrokkenheid bij of zelfs kennis over martelingen en moord in die jaren af. Op vragen over haar mogelijke schuld antwoordde ze standaard: ,,Dat is niet waar'' of ,,dat zijn pure leugens''.

Ook de commissie zelf moest het ontgelden in haar snijdende commentaar. Volgens Winnie was het geen toeval dat de hoorzitting vlak voor het congres van het ANC (vanaf 16 december) plaatshad. Mevrouw Mandela is in de markt voor het vice-voorzitterschap van het ANC, zeer tegen de wil van het partijestablishment. Winnie suggereerde gisteren dat er een verborgen, tegen haar gerichte politieke agenda bestaat, waardoor ze nu voor de Waarheidscommissie moest verschijnen. Maar vice-voorzitter Alex Boraine gaf Winnie lik op stuk en herinnerde er haar fijntjes aan dat niet de commissie, maar zijzèlf de openbare zitting wilde; de Waarheidscommissie had de voorkeur gegeven aan een zitting achter gesloten deuren. Boraine ontkende dat de commissie wat voor politieke bedoeling dan ook had.

President Nelson Mandela, de voormalige echtgenoot van Winnie, heeft elk direct commentaar op de zitting van de Waarheidscommissie geweigerd. ,,De commissie bestaat uit zeer bekwame mensen, ik heb volledig vertrouwen in hen'', zo zei hij.

De voormalige Zuida-Afrikaanse president P.W. Botha heeft vandaag geweigerd gehoor te geven aan een bevel om voor de Waarheidscommissie te verschijnen. Botha (81) zal nu gerechtelijk worden vervolgd. ,,Niemand staat boven de wet'', aldus commissievoorzitter Tutu. ,,Ik ben diep teleurgesteld. Ik ben zeer bedroefd'', voegde hij eraan toe.

Botha had de Waarheidscommissie eerder als een ,,circus'' en als heksenjacht tegen leiders van het apartheidsbewind gebrandmerkt, en gezegd nooit voor haar te zullen verschijnen. Hij kan nu een boete en maximaal twee jaar gevangenisstraf krijgen wegens minachting van de Waarheidscommissie.