Kabila houdt oppositieleider buiten kabinet
Door onze correspondent KOERT LINDIJER
KINSHASA, 23 MEI. De oudgediende oppositieleider Étienne Tshisekedi heeft geen plaats gekregen in de gisteravond bekendgemaakte overgangsregering van de Democratische Republiek Congo. Tshisekedi bleef de post van premier opeisen, wat hem het recht zou hebben gegeven zelf de regering te vormen. Leden van andere oppositiepartijen werden wel in de regering opgenomen.

Per decreet nummer 001 werden gisteren rond middernacht de eerste dertien ministers bekendgemaakt van een kabinet dat vermoedelijk twintig zetels zal tellen. Tenminste zeven posten gingen naar politici die prominente functies bekleedden in de Alliantie van democratische krachten voor de bevrijding van Congo (ADFL) van president Laurent-Désiré Kabila. Dit zijn sleutelposten als binnenlandse zaken (Mwenze Kongolo), financiën (Mawapanga), mijnbouw (Matukulo Kambale), justitie (Célestin Lwanghi) en buitenlandse zaken (Bizima Karaha).

De partij van Tshisekedi kreeg één zetel en voor een politicus die onlangs wegliep uit diens partij werd eveneens plaats ingeruimd. Twee zetels zijn voor de oppositiepartij Patriottisch Front (FP). Dr. Jean-Baptiste Sondji van de FP kreeg bekendheid door zijn niet aflatende inspanningen om het armoedige centrale ziekenhuis van Kinshasa draaiende te houden. Hij is nu minister van gezondheidszorg.

Bemiddelingspogingen van Amerikaanse diplomaten ten spijt, konden de ADFL en Tshisekedi geen overeenstemming bereiken over de samenstelling van de overgangsregering. Tshisekedi weigerde naar de ambtswoning van Kabila te komen en eiste dat Kabila bij hem thuis langs kwam. Tshisekedi werd aan het begin van de jaren negentig door de Nationale Soevereine Conferentie (een niet gekozen parlement) benoemd tot premier. Sindsdien werd hij drie keer door de toenmalige president Mobutu ontslagen, maar hij houdt vol nog steeds de wettige premier van het land te zijn.

Westerse diplomaten zijn van mening dat de ADFL serieus heeft gepoogd Tshisekedi bij het overgangsregime te betrekken. Aanhangers van Tshisekedi zeggen dat hij het voorbereidende werk heeft gedaan voor de militaire ADFL-zege. ,,Wij legden Mobutu in een politieke ziekenauto en de ADFL heeft hem vervolgens naar de begraafplaats gereden'', aldus een Tshisekedi-supporter gisteren. Tshisekedi geniet aanzienlijke aanhang in Kinshasa. Het is onduidelijk in hoeverre zijn militante volgelingen het leven moeilijk kunnen gaan maken voor de ADFL.

De ADFL benadrukt bovenal haar eigen rol bij de verdrijving van Mobutu. ,,Wij hebben Congo bevrijd van de dictatuur. Geen ander is in staat gebleken de dictator te verjagen'', zei gisteren een hoge ADFL-functionaris na de vorming van de regering. Hij vertelde dat leden die in de overgangsregering plaatsnemen daarmee automatisch lid worden van de ADFL.

Inwoners van Kinshasa verdrongen zich vanmorgen rond de kiosken voor de ochtendbladen die de afwezigheid van Tshisekedi in het overgangskabinet bekend maakten. ,,Dit is Kabila's eerste fout'', zei de zakenman Jean-Marie Tshamala, ,,Tshisekedi had een plaats moeten krijgen in zijn regering.'' ,,Wij wachten alleen nog op instructies van Tshisekedi om de straat op te gaan'', reageerde de student Kambala Tshala voor hetzelfde krantenstalletje.

De Volkstelevisie, zoals het nationale tv-station sinds kort heet, maakte gisteren de inname bekend door de ADFL-strijdkrachten van de havenstad Matadi, 300 kilometer ten zuidwesten van Kinshasa. Matadi, aan de monding van de rivier de Congo, is de voornaamste toegangspoort tot de hoofstad en het leeuwendeel van de geïmporteerde goederen voor Kinshasa wordt er overgeslagen. Kabila's troepen bezetten het afgelopen etmaal het laatste stuk grondgebied van het nieuwe Congo dat nog niet in hun handen was. Talrijke elementen van de voormalige Zaïrese strijdkrachten, vooral leden van Mobutu's presidentiële garde, hebben de afgelopen week plunderend de wijk genomen naar Matadi, de laatste vluchtroute die hun nog restte.

De landsgrenzen en de internationale luchthaven van Kinshasa waren vanochtend nog gesloten.

(NRC Handelsblad / Buitenland, 23 mei 1997)