Nog geen nieuw kabinet; Kabila komt in stilte aan in Kinshasa
Door onze correspondent KOERT LINDIJER
KINSHASA, 21 MEI. President Laurent-Désiré Kabila van Congo is gisteravond zonder fanfare aangekomen in de door zijn troepen veroverde hoofdstad Kinshasa. De besprekingen over de vorming van een nieuw kabinet verlopen moeizaam.

Kabila werd opgewacht door leden van zijn Alliantie van democratische krachten voor de bevrijding van Congo (ADFL). De tijd van aankomst was niet van tevoren bekend gemaakt en er stond vrijwel niemand langs de wegen om hem toe te juichen. Kabila reed onmiddellijk naar de ambtswoning die vanouds beschikbaar is voor de premier van het land.

Deze onopvallende aankomst van de nieuwe Congolese president is vermoedelijk ingegeven door veiligheidsoverwegingen. Er verbergen zich nog steeds soldaten van het verslagen voormalige regeringsleger in de stad en prominente leden van de ADFL voelen zich niet veilig.

In het Hotel Intercontinental, waar de ADFL een verdieping heeft afgehuurd, zwermden gisteren politici en zakenlui rond om in een goed blaadje te komen bij de nieuwe machthebbers. ,,We worden belegerd'', verzuchtte een overwerkt lid van de ADFL. ,,Ik denk niet dat we hier op voorbereid waren''.

Tot op heden is Kabila's Alliantie er niet in geslaagd een kabinet te formeren. Afgelopen zaterdag werd aangekondigd dat er ,,binnen drie dagen een regering op brede basis'' zou worden gepresenteerd. Tot gisteravond werd de indruk gewekt dat die belofte zou worden nagekomen. In Hotel Intercontinental werden camera's in gereedheid gebracht voor de presentatieceremonie. Die werd echter op het laatste moment afgeblazen. Kennelijk is er onenigheid ontstaan in de onderhandelingen met de onder Mobutu legale oppositiepartijen, voorop de politieke veteraan en ex-premier Étienne Tshisekedi. Die zou geweigerd hebben naar Hotel Intercontinental te komen en hebben geëist dat een ADFL-delegatie hem kwam opzoeken in zijn woning in de wijk Limete.

In sommige woonwijken gingen gisteren ADFL-soldaten van deur tot deur om geplunderde goederen te confisqueren. Ook werden enkele prominente leden van het ancien régime gearresteerd, zoals agenten van de gehate geheime dienst SNIP. Gisteren zijn twee Franse zakenlui, toen zij een fabriek in Limete verlieten, doodgeschoten door mannen in uniform. Over de identiteit van de belagers valt weinig te zeggen, want voormalige regeringssoldaten en ADFL-strijders dragen dezelfde uniformen. Dat de autosleutels van de slachtoffers zijn afgenomen, zou kunnen duiden op een overval, mogelijk door ex-regeringssoldaten. Niettemin heerst er een anti-Franse stemming in Kinshasa. Twee dagen geleden liepen enkele duizenden Kinois te hoop met tegen Frankrijk gerichte slogans. Westerse journalisten worden op straat lastig gevallen met de indringende vraag: ,,Kom je uit Frankrijk?'' Een ADFL-woordvoerder noemde het incident ,,een provocatie om ons een ongunstig daglicht te stellen''. Gisteren werden ook twee Congolezen doodgeschoten door gewapende mannen die er met hun auto vandoor gingen. Eén van de slachtoffers was verbonden aan de Amerikaanse ambassade, de andere was een chauffeur.

De situatie in Kinshasa begint zich intussen te normaliseren. Gisteren gingen de eerste winkels open en stopten auto's weer bij de stoplichten op de Avenue van de Derde Juni in het centrum van de stad. Gehate symbolen worden haastig door arbeiders verwijderd, zoals het bronzen luipaard bij het Staatsbenzinebedrijf of het beeld van Mobutu's moeder Mama Yemo in het centrale ziekenhuis. Borden met het opschrift Zaïre worden van gevels geschroefd en portretten van Mobutu haastig van de muur gehaald in ministeries. Le Soft, de krant die Mobutu steunde, verscheen gisteren niet. Omroepers van het nationale televisiestation proberen zich aan de nieuwe omstandigheden aan te passen. ,,Dit is de tv van de Democratische Republiek Congo. Het nieuws van Zaïre..... Oh, pardon, het nieuws van Congo luidt vandaag .....'', zo begon de omroepster gisteren het nieuwsbulletin. Onze Brusselse correspondent voegt hieraan toe: De Europese Unie wil zo spoedig mogelijk een afvaardiging naar het nieuwe bewind in Congo sturen. Minister Van Mierlo (Buitenlandse Zaken) zei gisteren na overleg met zijn collega's van de EU dat besloten is dat Europa ,,een hand wil uitsteken'' naar Congo als het nieuwe bewind van Kabila de mensenrechten respecteert, het vluchtelingenprobleem helpt oplossen en een democratische rechtsstaat met verkiezingen omhelst.

(NRC Handelsblad / Buitenland, 21 mei 1997)