Rebellen naderen vliegveld; President Mobutu ontvlucht Kinshasa
Door onze correspondent KOERT LINDIJER
KINSHASA, 16 MEI. President Mobutu van Zaïre is vanochtend uit de door rebellen omsingelde hoofdstad Kinshasa gevlucht naar Gbadolite, zijn geboortedorp. Generaals zeiden gisteravond niet langer in te staan voor zijn veiligheid.

Eerder in de ochtend verlieten twaalf zwaar bepakte auto's het legerkamp Tshatshi, waar Mobutu en zijn uitgebreide familie verbleef. Op de luchthaven waren twee vliegtuigen in gereedheid gebracht voor het vertrek van de president en zijn gevolg. Een regeringswoordvoerder zei vanochtend dat Mobutu het nu aan zijn premier, generaal Likulia Bolongo, overlaat om verder te onderhandelen over de gisteren in Zuid-Afrika gelanceerde vredesvoorstellen.

Westerse waarnemers achtten vanochtend de kans op een relatief vreedzame inname van de stad door de rebellen ,,redelijk groot''. Er zou contact zijn gezocht met legerleider Mahele Bokungu om zijn medewerking te verkrijgen voor een 'zachte landing' van het rebellenleger.

De opstandelingen behaalden gisterochtend een overwinning bij de Zwarte Rivier en vanochtend was de frontlinie opgeschoven naar Nsele, ongeveer 25 kilometer van de internationale luchthaven. Vele regeringssoldaten slaan sinds gisteren op de vlucht en trekken de stad binnen. De wil van het regeringsleger om te vechten lijkt te zijn gebroken na het vertrek, gisteren, van soldaten van de Angolese verzetsbeweging UNITA, die meevochten aan de zijde van Mobutu.

Mobutu vroeg gisteren vier dagen bedenktijd om een Zuidafrikaans voorstel voor een vreedzame machtsoverdracht te bestuderen. Rebellenleider Kabila heeft de president een ultimatum gesteld: uiterlijk maandag aftreden of de hoofdstad wordt aangevallen. Kabila maakte dit gisteren bekend na een onderhoud van twee uur in Kaapstad met Zuid-Afrika's president Nelson Mandela. Volgens Mandela is Mobutu nu aan zet. ,,We hebben hem een aantal voorstellen gedaan, die hij heeft meegenomen naar Kinshasa'', aldus de president, ,,we verwachten een antwoord op maandag''.

Kinshasa maakt zich op voor het laatste bedrijf. Een militaire attaché van een Westerse ambassade verwacht het rebellenleger ,,rond het weekeinde''. Legereenheden patrouilleren sinds tien uur vanochtend in de straten om de orde te bewaren. Bewoners rond de luchthaven zagen woensdagavond tanks van het regeringsleger posities innemen. Het vliegveld ligt op ongeveer 25 kilometer van het stadscentrum en bevindt zich aan de zuidoostelijke toegangsweg waarlangs de rebellen oprukken. Volgens militaire waarnemers zal het rebellenleger de luchthaven proberen in te nemen om vervolgens door de lucht versterkingen aan te voeren vanuit Lubumbashi en Kikwit.

Gistermiddag trokken enkele vrachtauto's vol regeringssoldaten en hun familieleden langs het vliegveld Kinshasa binnen, waarbij zij schoten in de lucht afvuurden. Een groep verslagen militairen, die per boot vanuit het binnenland waren gearriveerd, trok in optocht door het stadscentrum. Zij hadden eerder deze week Lukolela geplunderd, enkele kilometers noordwaarts aan de rivier de Zaïre.

(NRC Handelsblad / Voorpagina, 17 mei 1997)