'Kabila moet snel naar Kinshasa komen'
Door onze correspondent KOERT LINDIJER
In de Zaïrese hoofdstad, Kinshasa, loopt de spanning steeds verder op. Soldaten van het regeringsleger gaan zich te buiten aan plunderingen en kammen de stad uit op zoek naar infiltranten van de rebellen.

KINSHASA, 5 MEI. ,,Ik zou willen dat ik de komende dagen onder de grond kon wegduiken'', zegt de 25-jarige winkelier Roger Kalombe in de volkswijk Kitambo van de Zaïrese hoofdstad, Kinshasa. Hij toont de vrijwel lege planken in zijn winkeltje en wijst naar de wand die de militairen kapotbeukten. ,,Vrijwel al mijn koopwaar werd de afgelopen dagen gestolen door regeringsmilitairen. Ze beschuldigen ons ervan infiltranten van de rebellen te herbergen'', vervolgt Roger. ,,Nu er geen overeenstemming is bereikt op de Zuidafrikaanse boot gaan ze ons verder terroriseren. Zal ik nu alles kwijtraken? Ik heb hier mijn hele leven voor gewerkt. Laat Kabila zo snel mogelijk naar Kinshasa komen.''

Boutique Prestige luidt de wat misplaatste naam van zijn kruidenierszaak. Op de modderige weg voor zijn 'prestigieuze' winkeltje liggen grote hopen stinkend afval. De afgelopen dagen klopten soldaten maar liefst vijf keer bij Roger aan. ,,Ze zeggen op zoek te zijn naar rebellen. Maar dat is een voorwendsel om ons te beroven. Het wordt iedere dag erger, wat mij betreft zijn de plunderingen al begonnen.''

Steeds meer berichten doen de ronde in Kinshasa over leden van Mobutu's Presidentiële Garde die buurten uitkammen op zoek naar vermeende infiltranten van de rebellenleider Laurent Kabila. Enkele bewoners in de straat van Roger vertellen hoe hun auto's werden afgenomen door soldaten. ,,Of ik 's avonds nog wel eens op stap ga? Ben je helemaal gek!'', zegt een ambtenaar die in de straat woont. In nachtclubs en restaurants in het doorgaans swingende Kinshasa heerst tegenwoordig de stilte. Alleen in Hotel Intercontinental, waar toppolitici van Mobutu's partij hun intrek hebben genomen, speelt 's avonds nog een bandje. De tonen van 'Strangers in the night' doen steeds meer denken aan de laatste walsen op de Titanic.

In een andere woonwijk dan die van Roger vertelt Marie-José Ehoma haar relaas. ,,Drie soldaten drongen zaterdagavond mijn woning binnen'', zegt zij. ,,Ik moest met mijn vier kinderen op de bank gaan zitten terwijl ze mijn huis overhoop haalden. Ze namen mijn mobiele telefoon en een zak geld mee. Waarom mijn telefoon? Omdat ik daarmee contact onderhield met de rebellen, zeiden ze.'' Marie-José is nerveus. ,,Ze wilden me doden, want ik zou een infiltrant zijn. Ze gooiden me in hun autobusje. Toen moest ik me uitkleden.'' Ze wijst naar haar kinderen, waarmee ze aangeeft haar verhaal niet te willen afmaken.

Het gonst van de geruchten in de stad over infiltranten. Niemand heeft ze zelf gezien. Is Marie-José een infiltrant? ,,Natuurlijk niet'', lacht zij schamper. ,,Maar ik kom uit de regio Kasai waar de oppositie tegen Mobutu sinds lang groot is. En in mijn wijk hier in Kinshasa steunt 90 procent van de inwoners Kabila. Nee, de komst van Kabila vrezen we niet, hij is welkom.''

Uit vrees voor wat de Zaïrese hoofdstad de komende dagen te wachten staat, begon in het weekeinde een toenemend aantal buitenlanders Kinshasa te verlaten. Vele Europeanen en West-Afrikanen vertrokken met de veerboot naar het aangrenzende Brazzaville. Ambassadepersoneel oefende zaterdag met Westerse troepen die in Brazzaville zijn gelegerd, voor een eventuele evacuatie van buitenlanders als er op grote schaal gewelddadigheden uitbreken.

De rebellen marcheren vanuit drie windrichtingen naar Kinshasa: het noorden, zuiden en zuidoosten. De nadruk bij het offensief lijkt te liggen op het zuidoostelijke front. Het rebellenleger blijkt inmiddels Kenge, op 200 kilometer van de hoofdstad, te zijn gepasseerd. Bij Kenge houden zich volgens inwoners grote hoeveelheden rebellen op die beschikken over zwaar militair materieel.

(NRC Handelsblad / Buitenland, 5 mei 1997)