Varkens

Nieuws

Varkenspest

Gevolgen voor de sector

Rechtszaken tegen de wet

Alternatieven op de wet

Politieke consequenties

Chronologie Wet Herstructurering Varkenshouderij

Links

Strijd om varkens nog niet gestreden

Lobbyisten, rekenmeesters, boeren en milieuclubs stonden de afgelopen weken in de rij voor de Tweede Kamer, dat vanmiddag het mestplan van minister Brinkhorst bespreekt.

Door onze redacteur EGBERT KALSE

DEN HAAG, 7 OKT. Groot was de schok toen op 10 september het mestplan van minister Brinkhorst (Landbouw) het licht zag. Duizenden bedrijven moesten verdwijnen, voor miljoenen varkens, kippen en koeien bleek geen plaats meer. Maar in plaats van bij de pakken neer te gaan zitten, zette zo ongeveer iedereen die maar iets met de veehouderij te maken had een offensief in. Want de strijd is nog niet gestreden. De Tweede Kamer begint vanmiddag aan het debat over het mestplan.

Voorafgaand aan een debat van een dergelijke importantie probeert het 'maatschappelijk middenveld' de politieke agenda dus nog wat in te kleuren. Eind vorige week kwam landbouworganisatie LTO-Nederland met een brief over het mestplan. Gisteren presenteerde het Landbouw Economisch Instituut (LEI) een definitieve doorrekening van de plannen. Het ministerie zelf heeft zich evenmin onbetuigd gelaten. Brinkhorst presenteerde vorige week zijn mestplan in Brussel. Hij peilde de meningen van zijn Europese collega's, om hun opinies mee te kunnen nemen in het debat van vanmiddag.

Wat houden de voorstellen in? Om te beginnen die van de belangrijkste lobby-club, LTO-Nederland. Net als Brinkhorst wil LTO afwijken van de harde milieueisen in de Europese Nitraatrichtlijn. Waar Brinkhorst echter kiest voor een maximale hoeveelheid van 250 kilo fosfaat uit dierlijke mest per hectare grasland, denkt LTO nog meer mest per hectare kwijt te kunnen. Met een goede wetenschappelijke onderbouwing moet volgens LTO aan te tonen zijn dat het grondwater niet erger wordt vervuild dan op basis van de Europese regels is vastgesteld. De organisatie wil ook meer ruimte voor mestbewerking en -verwerking.

Daarin staat LTO niet alleen. In Noord-Brabant, waar de meeste varkenshouders zijn gehuisvest, is het idee van het op eigen bedrijf bewerken van mest, in plaats van die uit te rijden, inmiddels ook doorgedrongen. Bij de provincie liggen al dertig aanvragen voor de bouw van mestverwerkingsinstallaties van elk gemiddeld 30.000 ton mest per jaar. Het totale mestoverschot bedraagt ruim 18 miljoen ton (80 miljoen kilo fosfaat).

Brinkhorst kan verwijzen naar de LEI-rapportage van deze week. Daarin staat dat zijn mestplan geen 12.500 banen kost, wat hij zelf eerder dacht, maar 'slechts' 9.000. Een kwart van die banen verdwijnt op veehouderijen, driekwart bij leveranciers en handelaren. Alleen de akkerbouwers gaan er op vooruit, die krijgen immers geld toe voor de mest die ze van veehouders afnemen. Het mestplan verdubbelt zo ongeveer het voor de agrarische sector in 2002 toch al verwachte verlies aan banen (10.500) en omzet (895 miljoen gulden). De hele boerensector gaat momenteel al niet zo goed, stelt het LEI. Het totale inkomen uit de sector zal door het mestplan met 1,1 miljard meer afnemen tot 1,9 miljard in 2002. De omvang van de veestapel is mogelijk echter iets groter dan Brinkhorst in eerste instantie stelde. De nieuwe cijfers van het LEI verzachten de eerste pijn een beetje, wat de minister goed uitkomt. Ook de Kamerleden hebben de afgelopen dagen hun plan getrokken. Tientallen gesprekken hebben zij gevoerd, met mensen uit de sector, lobbyisten en landbouwexperts. D66-woordvoerder Pieter ter Veer verwachtte voorafgaand aan het debat dat het in een paar uur tijd beklonken kon zijn. "Iedereen realiseert zich dat er nu beslissingen moeten vallen."

De VVD zorgde vorige week nog voor wat spanning door te stellen dat de hoofdlijnen van het plan, waarvan Brinkhorst gezegd had dat ze onbespreekbaar zijn, wel degelijk onderwerp van discussie zijn voor de liberalen. VVD'er Oplaat leek zich aan te sluiten bij de oppositiepartijen die vooral proberen wat meer tijd voor de invoering van het plan vrij te maken. Net als LTO vrezen zij dat een invoering volgens het schema van Brinkhorst meer slachtoffers kost dan strikt noodzakelijk. Maar VVD-fractieleider Dijkstal haalde de angel al voortijdig uit het conflict door het plan 'op hoofdlijnen' te steunen. Brinkhorst zal het vanmiddag niet echt lastig krijgen, zo wordt algemeen verwacht. De juridische onderbouwing van zijn plan is op het eerste gezicht waterdicht, de druk uit Europa om uiterlijk in 2003 aan de gestelde milieunormen te voldoen werkt als een stok achter de deur. En de coalitie, inclusief de VVD, steunt uiteindelijk de minister, net zoals twee jaar geleden.