Varkens

Nieuws

Varkenspest

Gevolgen voor de sector

Rechtszaken tegen de wet

Alternatieven op de wet

Politieke consequenties

Chronologie Wet Herstructurering Varkenshouderij

Links

Door onze redacteuren GIJSBERT VAN ES en EGBERT KALSE
DEN HAAG, 11 SEPT. Nieuwe maatregelen tegen mest zullen diep ingrijpen in de Nederlandse veehouderij. In het Limburgse Ysselsteyn heerst verwarring bij 'murw geslagen' varkenshouders.

,,We proberen de goede geest erin te houden'', zegt pastoor M. Jenniskens uit het Limburgse Ysselsteyn. Sinds twee jaar is hij pastoor in het 2.200 inwoners tellende Noord-Limburgse dorp. En al twee jaar is het ellende in Ysselsteyn. De inkrimping van de veestapel trekt diepe sporen in het dorp met 250 veehouderijen.

Gisteren presenteerde minister Brinkhorst (Landbouw) namens het kabinet zijn nieuwe plannen voor het oplossen van het mestprobleem in Nederland. Omstreeks zesduizend veehouderijen zullen verdwijnen, zo voorspelde hij. Met een sociaal plan wil het kabinet veeboeren laten omscholen en aan ander werk helpen. Maar in Ysselsteyn gaat dat niet zo simpel.

,,Boeren, da's gewoon een manier van leven'', verzucht T. Wilmsen, varkenshouder. ,,Het zijn niet alleen de boerenbedrijven die dan verdwijnen. Bij ons draait het hele dorp op de veehouderij: de middenstand, het verenigingsleven. Als dit plan doorgaat, gaat het fout met Ysselsteyn'', zegt Wilmsen.

Vanmiddag nog kwam de veearts bij hem langs om de varkens te enten. ,,We hadden het nog over Den Haag en de plannen. Het is onwerkbaar zo. Wij zitten niet te wachten op een zak met geld om uitgekocht te worden. Ik ben 35 jaar, ik heb opgroeiende kinderen. Ik ben er helemaal niet op uit om de rest van mijn leven te rentenieren.''

W. Bens is directeur van Rabobank Zevenrode, waaronder ook Ysselstein valt. Ook hij is pessimistisch, hoewel in de omgeving van Ysselsteyn de situatie relatief positief zou moeten zijn. ,,In deze regio zitten veel jonge, hoog opgeleide slimme boeren. Maar ook zij hebben het de afgelopen twee jaar zwaar gehad. De rek is er bij velen echt uit. Er is veel geld geleend, maar alleen om de gaten te dichten, niet om te investeren'', zegt Bens.

De nieuwe kabinetsplannen hebben niet alleen betrekking op de varkenshouderij. De hele veehouderij moet eraan geloven. Pastoor Jenniskens, zelf 'van boeren komaf': ,,Rundveehouders, pluimveebedrijven maar ook aanleverbedrijven van veevoer, slagers, mestverwerkers: de hele gemeenschap ís veehouderij hier. Slechts een enkeling verlaat het dorp om ergens anders wat te beginnen, de rest blijft zijn hele leven hier.''

Ysselsteyn ligt in het meest dichtbevolkte varkensgebied van Nederland. De varkens van boer Wilmsen produceren jaarlijks 2.000 kubieke meter mest. Zijn bedrijf beslaat acht hectare (,,een normale bedrijfsomvang''), waar hij volgens de nieuwe normen nog slechts 240 kuub mest kwijt kan. De rest, genoeg mest voor zestig hectare akkerbouwgrond, verhandelt hij nu via een mestafzetbureau. In de nieuwe plannen zal dat niet meer zijn toegestaan. Wilmsen moet zelf 'mestafzetcontracten' afsluiten met akkerbouwers. ,,Dat lukt nooit. Dat wordt een grote chaos'', verwacht Wilmsen.

Collega-varkenshouder J. Poels (41) is even somber gestemd. Hij vreest vooral dat akkerbouwers straks ,,eerst achterover gaan leunen als wij met onze mest bij hen aankloppen, om ons vervolgens het vel over de neus te halen. Die mesthandel wordt een markt met veel aanbod en weinig vraag. Akkerbouwers weten ook dat er bij ons koppen moeten rollen. Dus die zullen keihard onderhandelen over die mestcontracten.''

Het bedrijf van Poels, met tweehonderd fokzeugen, werd in juli '97 getroffen door de varkenspest. In januari vorig jaar kon Poels weer aan de slag. Vorig jaar heeft hij ,,tonnen verlies'' geleden en dit jaar ,,zal het niet veel beter zijn''. Overweegt Poels zich binnenkort aan te melden voor omscholing? ,,Het speelt door mijn kop. Maar er speelt zo veel door mijn kop op dit moment. Ik heb sinds '85 hard gewerkt om dit bedrijf op te bouwen. Dan zeg je niet zomaar: streep eronder, nou ga ik maar iets anders doen.''

Verwarring, reacties van murw geslagen veehouders — dat is ook de stemming die L. Potten, directeur van de mengvoercoöperatie in Ysselsteyn, dagelijks tegenkomt. ,,Mensen begrijpen het gewoon niet meer. Eerst moesten ze een mineraalboekhouding bijhouden. De meesten hebben daarmee leren leven. Toen kwam dat systeem van verhandelbare varkensrechten. En dat wordt nu allemaal in één klap van tafel geveegd, want ze hebben in Den Haag weer iets nieuws verzonnen. Niemand snapt het nog.''

Het appèl dat minister Brinkhorst doet op Europese regelgeving wil in Ysselsteyn geen genade vinden. Potten: ,,Europa wordt wel gebruikt als drukmiddel, maar niet als mogelijkheid om het mestprobleem te helpen oplossen. Volgens de Europese regels mag er geen kilo mest de grens naar Duitsland over, terwijl er in Oost-Duitsland zat schrale gronden zijn die hard zouden opknappen van onze mest. Brinkhorst moet 'ns roepen dat hij dat soort regels wil harmoniseren. Dat zet meer zoden aan de dijk dan hier veeboeren afknijpen.''