Voor het eerst in 22 jaar valt er voor het onderwijs geld te verdelen in plaats van te bezuinigen. Het kabinet investeert de komende jaren structureel 1,4 miljard gulden extra. Dat bedrag komt bovenop de 2,2 mijard gulden uit het regeerakkoord en de 1,7 miljard gulden die de CAO extra kost. Dat brengt de totale begroting op 46,4 miljard gulden. Ter vergelijking: twee jaar geleden was dat 40,9 miljard gulden.

Opgetogen verkondigden minister Hermans en staatssectretaris Adelmund (Onderwijs) bij de presentatie van hun begroting dat er extra geld komt om het lerarentekort aan te pakken, voor computers in de scholen, voor leerlingen die extra hulp nodig hebben en voor wetenschappelijk onderzoek.

De bewindslieden verwachten geen wonderen van al dit geld alleen. De onderwijssector moet bereid zijn drastisch te moderniseren: minder regels vanuit Zoetermeer zal betekenen dat scholen en universiteiten meer hun eigen beleid kunnen voeren. Maar dat betekent ook dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor het welslagen daarvan. Scholen kunnen hun eigen personeelsbeleid voeren door bijvoorbeeld kinderopvang aan te bieden of prestatiebeloning in te voeren. Het middelbaar beroepsonderwijs kan het onderwijsaanbod aanpassen aan de vraag van het bedrijfsleven in de regio en zo meer leerlingen trekken. Universiteiten en hogescholen moeten zelf de bachelor/masterstructuur vormgeven en zich daarmee onderscheiden van hun concurrenten.

De Onderwijsbonden waren bij voorbaat al ontevreden. Zij verlangen bedragen van 10 à 12 miljard gulden. Hermans: ,,Ik kan 1,4 miljard geen druppel op een gloeiende plaat noemen.'' ,,Maar'', gaf hij toe, ,,het is nog lang niet voldoende.'' Om dat laatste meteen weer te relativeren: ,,We investeren meer geld dan welke politieke partij dan ook in haar verkiezingsprogramma durfde te zetten.''

SHEILA KAMERMAN en RINSKJE KOELEWIJN

Veel extra geld voor cultuur

De Cultuurnota 2001-2004 betekent een aanzienlijke verhoging van het cultuurbudget: uit verschillende bronnen komt 220 miljoen gulden extra beschikbaar, waarmee de cultuurbegroting stijgt tot 1,3 miljard per jaar. Staatssecretaris Van der Ploeg wil het extra besteden aan zeven prioriteiten: versterking van de programmering, meer aandacht voor minderheden, jongereneducatie, betere presentatie en digitalisering (e-culture) van cultureel erfgoed, 'culturele planologie' en een bijdrage aan de restauratie van het Rijksmuseum.

In grote lijnen volgt Van der Ploeg de adviezen van de Raad voor Cultuur. Sinds zijn aantreden, twee jaar geleden, heeft de staatssecretaris gepleit voor doorstroming in de kunstsector, waarbij bestaande instellingen plaats moeten maken voor nieuwkomers. Van de 447 instellingen die voor het eerst een beroep doen op de overheid, zijn er 168 (37%) die hun verzoek gehonoreerd zien. Zij ontvangen twintig procent van het budget.

MARK DUURSMA

Nieuws uit de begroting OCW: