| |
 afleveringen REKENINGRIJDEN ELEKTRONISCHE TOL CARPOOLEN MAATREGELEN BESTRIJDING SLUIPVERKEER INFORMATIECENTRUM ROTTERDAM WERK AAN DE WEG DRIPS FILEMELDINGEN INCIDENTEN SINGAPORE GROOT BRITANNIË VERENIGDE STATEN GRAFIEKEN LINKS  |
GROOT-BRITTANNIË Een failliete boedel Hieke Jippes
Dat is twee jaar geleden, maar er liggen lichtjaren afstand tussen die door velen gedeelde opvatting en het nieuwe evangelie. Een maand geleden presenteerde vice-premier John Prescott zijn lang verwachte beleidsplan voor vervoer. Het was het eerste geïntegreerde plan in twintig jaar en het weerspiegelde een aanpak die Prescott impliciet al in het vooruitzicht had gesteld door in mei 1997 binnen zijn departement nooit eerder in samenhang bekeken beleidsterreinen onder te brengen: én milieu, én vervoer, én de regio's. De uitkomst van de exercitie was voorspelbaar: het moet afgelopen zijn met het primaat van de auto, het openbaar vervoer krijgt een warm onthaal. Mooie woorden, kritisch ontvangen. Van de automobilist die straks op één van de twaalf rijbanen in de buurt van Heathrow op het oplossen van de file wacht, tot aan de forens die zich tegen astronomisch hoge kosten in een al lang onveilig verklaard treinstel perst - iedereen vraagt zich af: welk openbaar vervoer? Dezelfde vertwijfeling bevangt de plattelander die én geen auto én geen plaatselijke voorzieningen heeft: welk openbaar vervoer? Tot 1996 voerde de Britse regering een 'voorspel en verschaf'-beleid: wegen werden gepland op basis van de voorspellingen van de (onbelemmerde) groei in het aantal auto's. Nog in 1989 was in het 'Wegen naar voorspoed'-plan van de Conservatieve regering een programma van 23 miljard pond opgenomen om vijfhonderd nieuwe wegen aan te leggen. In 1996 waren 340 van die wegen geschrapt: wegens de kosten, wegens protesten (nu ook van de electoraal belangrijke middenklassen) tegen vernietiging van het landschap en wegens een groeiend besef dat autogebruik en global warming met elkaar samenhangen. Op de Britse wegen rijden nu 24 miljoen auto's. Bij ongewijzigd beleid zou dat aantal zich binnen tien jaar kunnen verdubbelen. De sterkste groei zit in tweede (en derde) auto's. Bijkomende argumenten die Labour noopten tot ingrijpen zijn: de toename in luchtvervuiling en de significante stijging van het aantal kinderen met astma. Dokters klagen bovendien dat hier een generatie 'batterijkinderen' opgroeit die nooit zelf naar school wandelen of fietsen, maar altijd met de auto worden gebracht omdat ouders de route niet veilig achten. Het is ironisch dat juist John Prescott, groot geworden bij de vervoersbond, de failliete boedel erft die het Verenigd Koninkrijk heeft opgezadeld met verouderde infrastructuur en een openbaarvervoernetwerk dat door de Conservatieven om puur dogmatische redenen in handen is gegeven van de particuliere sector. De spoorwegen, naar nu blijkt door de Tories voor zo'n 10 miljard pond te weinig verkwanseld, zijn er - afgemeten aan de klachten van reizigers - kwalitatief én slechter én duurder op geworden. Dat is precies wat Prescott in de oppositie had voorspeld, maar van idealistische plannen om tot 'hernationaliseren' over te gaan, moest Labour om financiële redenen al snel afzien. Prescott moet dus roeien met de riemen die hij heeft, daarbij geholpen door een afspraak met minister van Financiën Gordon Brown: automobilisten gaan méér betalen voor het privilege hun auto te gebruiken en de opbrengst daaruit komt regelrecht ten goede aan de verbetering van het openbaar vervoer. De grootste taak waarvoor Prescott staat, is het teweegbrengen van een ommekeer in mentaliteit bij een bevolking die het woord ,,openbaar vervoer'' een generatie lang heeft geassocieerd met duur, vies, vol, te laat of niet bestaand. Milieuvriendelijk vervoer bestaat nauwelijks: het rijden van een auto op gas is hoge uitzondering en fietsen is iets dat je ter recreatie doet op een mountain-bike in het bos of, in de grote steden, met een masker voor en vervuld van doodsangst. Een nieuwe aanpak van de verkeersproblemen is daarom alleen zichtbaar daar waar de problemen echt uit de hand waren gelopen. Lokale overheden - waaraan Prescott de uitvoering van zijn beleid wil opdragen - hebben hier en daar hun toevlucht genomen tot autobeperkende maatregelen naar Amerikaans of Europees voorbeeld. Leeds heeft sinds deze zomer een speciale rijbaan voor auto's met meer inzittenden. Edinburgh voert binnenkort, naar het voorbeeld van Bremen, een systeem in waarbij reizigers een auto per uur huren en hun eigen auto thuislaten. Leicester heeft net een proef gedaan met het heffen van toegangsgeld tot het stadshart. Een automaat boven de weg leest in de ochtendspits een smartcard op auto's stadinwaarts af en heft 3 pond bij elke passage. Verder zijn er plannen voor een vrije busbaan op de M4, de driebaans autoweg westelijk van Londen en mogelijk ook voor de M25, de ringweg rondom Londen. Particuliere werkgevers gaan belasting betalen over hun parkeervoorzieningen voor werknemers - reden waarom een aantal grote werkgevers nu busjes en carpools organiseert. Een plan om op industrieterreinen buiten woonkernen gelegen supermarkten net zo te belasten, is gesneuveld uit vrees voor massaal verzet. Wel zal een half miljoen ambtenaren door 'groen-vervoercoördinatoren' de weg worden gewezen naar carpooling en openbaar vervoer. Over de grote infrastructurele werken, bedoeld om de passagier buiten zijn naaste woonkern te brengen, hebben we het dan nog niet eens. De noodlijdende Kanaaltunnel met zijn Eurostar-hogesnelheidstrein zal pas in 2007 in staat zijn passagiers aan Engelse kant met meer dan 90 kilometer per uur naar het noorden van Londen en verder naar de regio's te brengen. De London Underground heeft dringend een injectie van 7 miljard pond nodig. Een rechtstreekse oost-westtreinverbinding door Londen (Liverpool Street naar Paddington) is op de lange baan geschoven. De Jubilee Line die 3 miljard pond aan overheidsgeld heeft opgeslokt, dreigt zover te laat klaar te zijn dat hij mogelijk de miljoenen bezoekers aan de Millennium Dome niet zal kunnen vervoeren naar Greenwich. John Prescott zelf ging, voorafgaand aan de presentatie van zijn vervoersplan, demonstratief te voet door de straten van Londen. Het werd een mooie foto in de kranten, zij het dat de pers erachter kwam dat de ministeriële auto gewoon had gereden, met alleen de stukken van de minister.
|
NRC
Webpagina's
|
