|
|
  afleveringen I OOST-WEST II MARTIN WALSER III HET OOSTEN IV MARTIN WALSER V HET WESTEN VI MARTIN WALSER VII HET VERENIGDE DUITSLAND POLITIEK KIESSTELSEL STAATSORGANEN KOPSTUKKEN GROTE RIVIEREN ORGANISATIES GRAFIEKEN LINKS  |
'De wonden kunnen genezen, ook al duurt het een of twee generaties'
'DEZELFDE LIEDEN die mij aanvielen omdat ik de Duitse deling betreurde, zijn nu ontevreden met de manier waarop Duitsland is herenigd'', zegt Walser. Zijn blik glijdt over het water van het Bodenmeer.
,,Zij betreuren de zogenaamde overname van Oost- door West-Duitsland, menen dat het met de muntunie tussen de twee landen anders had moeten gaan. De waardeloze Oost-Duitse mark had nooit geruild mogen worden tegen een West-Duitse mark.'' Voor Walser was een andere weg onvoorstelbaar. ,,Hoe kun je de grenzen openen en dan van mensen verlangen dat ze voor dat waardeloze geld verder zullen werken?'' Nee, er was een complete volksverhuizing op gang gekomen van Oost-Duitsers die naar West-Duitsland waren gevlucht. Velen hadden al onder levensgevaarlijke omstandigheden Praag en Boedapest verlaten. Zij zouden massaal zijn doorgereisd naar het westen, meent de auteur. Alle misère die er nu is, is repareerbaar, zegt Walser. Voorheen was de situatie ongeneeslijk. Met de DDR kon het op lange duur niet goed gaan. ,,Nu kan het beter worden. De wonden kunnen genezen. Ook al duurt het lang, misschien een of twee generaties.'' Als Wessie bespeurt de schrijver ook in het westen van Duitsland kritiek op de extra belasting als gevolg van de wederopbouw van het oosten. ,,Sommigen zijn verblind door consumentisme'', luidt Walsers simpele oordeel. De critici zijn ongevoelig voor het feit dat ze überhaupt bij een volk horen dat een zekere verantwoordelijkheid te dragen heeft, dat zekere schulden moet inlossen en aflossen. Er is een volkomen nieuwe maatschappelijke situatie ontstaan, waaraan zowel Oost- als West-Duitsers moeten wennen. ,,Wat kun je eraan doen als een planeconomie die niet kan concurreren, moet worden geprivatiseerd?'', zegt Walser. En de hele Oost-Europese afzetmarkt stortte ook nog in elkaar, terwijl dat de belangrijkste afzetmarkt van de DDR was. Ridicuul, vindt hij het, om Helmut Kohl van dat alles de schuld te geven. Onder een SPD-regering waren de werkloosheid en de staatsschuld even goed opgelopen. Maar wie ziet dat in een verkiezingstijd? Walser vervolgt: ,,We hebben de last te dragen totdat het in het oosten net zo...'' Hij aarzelt. Je strijkt natuurlijk mensen tegen de haren, zegt hij, door in deze ellende tegendraadse uitspraken te doen. Maar Walser is nu eenmaal tegendraads. ,,Het zal lukken'', zegt hij vastberaden. ,,Als eerste in Saksen. In het jaar 2010 zal Saksen het Californië van Duitsland zijn.'' Walser is er vaak geweest, in Dresden en Leipzig, de twee belangrijkste steden in de zuidoostelijke deelstaat. Tijdens de DDR-periode was Walser in Oost-Duitsland al populair. Hij heeft er regelmatig voorgelezen. Telkens als de schrijver in Saksen komt, heeft hij het gevoel dat het een beetje is als 'thuis', als in Beieren of Baden-Württemberg. De industriële revolutie had zich in Saksen al vroeg voltrokken, waardoor de zuidelijke deelstaat zijn tijd steeds ver vooruit was. ,,De mensen waren vanouds goed opgeleid, veel technici, ingenieurs. Ze konden al met licht metaal omgaan toen wij hier aan de Bodensee nog niet eens wisten hoe dat eruitzag'', zegt Walser. Al in de negentiende eeuw, toen Baden-Württemberg en Beieren nog boerenland waren, werden in Saksen de meest ingewikkelde Britse weefgestoelten nagebouwd, weet hij. In de eerste helft van deze eeuw had Saksen het hoogste bruto nationaal product in Europa en voor de val van het communisme nam het de helft van de industriële productie in het oosten van Duitsland voor zijn rekening. Walser: ,,Saksen heeft een enorme potentie. Het kan zelfs opnieuw het meest vooruitstrevende industriële gebied van Duitsland worden en als een magneet op de andere Oost-Duitse Länder werken.''
|
NRC
Webpagina's
|
