Overzicht eerdere
afleveringen
DUITSLAND
I OOST-WEST
II MARTIN WALSER
III HET OOSTEN
IV MARTIN WALSER
V HET WESTEN
VI MARTIN WALSER
VII HET VERENIGDE DUITSLAND
POLITIEK
KIESSTELSEL
STAATSORGANEN
KOPSTUKKEN
GROTE RIVIEREN
ORGANISATIES
GRAFIEKEN
LINKS
 |
Staatsorganen
In de Bondsrepubliek Duitsland is de Bondsdag het
rechtstreeks gekozen politieke orgaan, maar daarmee niet het enige dat
voor de besluitvorming van belang is.
Bondsdag
De Duitsers kiezen zondag de Bondsdag (Bundestag), hun 'Tweede
Kamer'. De nieuwe Bondsdag zal nog maar enkele jaren in Bonn zijn
gevestigd. In 2000 gaat de Bondsdag naar Berlijn. In 1991 heeft de
Bondsdag tot deze verhuizing naar de hoofdstad besloten. De Bondsdag
wordt in principe voor vier jaar gekozen.
Bondskanselier
De Bondsdag kiest uit zijn midden de Bondskanselier
(Bundeskanzler), gewoonlijk de kandidaat van de partij die bij de
verkiezingen de grootste is geworden. De Bondskanselier is de machtigste
persoon van de regering; hij kan meerderheidsbeslissingen van zijn
regering met een veto treffen.
Bondspresident
De Bondspresident (Bundespräsident) ondertekent alle
internationale verdragen en heeft vooral een representatieve functie.
Politiek wordt zijn positie van belang bij crisisachtige situaties. Als
de Bondsdag er door onderlinge verdeeldheid niet in slaagt een
Bondskanselier te kiezen, gaat deze bevoegdheid naar de Bondspresident.
Als de Bondskanselier tussentijds via een motie van wantrouwen
(konstruktives Misstrauenvotum) wordt weggestemd, kan de president de
Bondsdag ontbinden. De huidige Bondspresident, Herzog, is in 1994 door
de Bondsvergadering (bestaande uit vertegenwoordigers van de Bondsraad
en de deelstaten) voor vijf jaar gekozen. Een Bondspresident kan eenmaal
worden herkozen.
Bondsraad
De Bondsraad (Bundesrat) is te vergelijken met de Eerste
Kamer, maar heeft meer macht. De Bondsraad heeft wetgevende
bevoegdheden. Belangrijke wetten mogen niet zonder instemming van de
Bondsraad worden veranderd. Dat maakt de situatie gecompliceerd. De
coalitie van Bondskanselier Kohl (CDU/CSU en FDP) ziet zich in de
Bondsraad namelijk tegenover een meerderheid van oppositiepartij SPD
geplaatst. Voorgenomen belastinghervormingen zijn daardoor gesneuveld.
In de Bondsraad zijn de regeringen van de zestien deelstaten
vertegenwoordigd. Het aantal zetels dat een deelstaat in de Bondsraad
heeft, hangt af van het aantal inwoners. Elke deelstaat heeft ten minste
drie zetels.
Constitutioneel hof
Anders dan Nederland kent Duitsland een rechtbank
die alle wetten en besluiten van hoge en lage overheden aan de grondwet
toetst. Iedere burger die zich door een wet in zijn grondrechten voelt
aangetast, kan zich wenden tot het Bundesverfassungsgericht, het
constitutionele hof dat zetels in Karlsruhe. Het is het hoogste gerecht
van Duitsland, en de uitspraken ervan zijn bindend.
Uitspraken van het hof kunnen soms vergaande gevolgen hebben. Zo werd de
politiek gevoelige kwestie over inzet van Duitse soldaten in gebieden
buiten de NAVO uitgevochten bij het hof, in plaats van in de Bondsdag.
Deelstaten
De zestien deelstaten (Länder) hebben eigen regeringen
(Landesregierung) en een eigen parlement (Landtag). De regeringen hebben
een minister-president in hun midden als belangrijkste bestuurder of, in
Berlijn, Bremen en Hamburg, een Bürgermeister, alsmede ministers.
De bevoegdheden van deze deelstaten zijn veel groter dan van Nederlandse
provincies. Bijvoorbeeld het asielzoekersbeleid of het drugsbeleid
vallen voor een belangrijk deel onder het gezag van de deelstaten. De
parlementariërs worden voor vier jaar gekozen en in sommige
deelstaten voor vijf jaar. De verkiezingen in de deelstaten zijn niet
overal tegelijk. De laatste Landtagswahlen waren op 13 september in
Beieren; de eerstvolgende zijn op 27 september in
Mecklenburg-Voorpommeren. De meeste deelstaten worden door de SPD
geregeerd.
|
NRC
Webpagina's
24 SEPTEMBER 1998
|
