| |
 afleveringen DEBAT STRIJEN MEDISCHE HULP VRIJWILLIGERS WOORDENLIJST VERVOLGING VESTIGING OPVANG INFORMATIE GRAFIEKEN LINKS  |
Een debat zonder grijstinten
Yaël Vinckx
Tegenover het xenofobe gedrag van autochtone dorpsbewoners staat de onvoorwaardelijke inzet van honderden Nederlandse vrijwilligers. Zij werken in de tientallen opvangcentra, organiseren uitstapjes naar het waterleidingbedrijf, helpen in het kledingwinkeltje op het terrein en geven Nederlandse les. En passant markeren de vrijwilligers met hun activiteiten ook hun plaats in de discussie over het Nederlandse asielbeleid. Zwart of wit, voor of tegen, en soms zelfs goed of fout. In het debat over asielzoekers lijken grijstinten niet te bestaan. Over de komst van een hogesnelheidslijn door de Randstad haalt men in Groningen zijn schouders op - zolang die trein niet door de eigen achtertuin loopt. Over de komst van duizenden asielzoekers heeft iedereen een mening - ook al woont men in een volledig 'blanke' buurt. De discussie over asielzoekers is sterk gepolariseerd. De politiek-correcten staan tegenover de politiek-confronterenden. Of grofweg gezegd: de politiek-correcten laten iedereen binnen, de politiek-confronterenden houden iedereen buiten. De voorstanders van een ruimhartig asielbeleid verwelkomen de vluchtelingen en stellen hun over het algemeen weinig vragen. Nederland is, vinden zij, verplicht de mensen te helpen. En laat de overheid het toch afweten, dan vormen de politiek-correcten een vangnet. Artsen bieden medische hulp aan onverzekerden. Christelijke organisaties vangen uitgeprocedeerde asielzoekers op in kerken en tentenkampen. Tot groot ongenoegen van het ministerie van Justitie, dat zijn uitzettingsbeleid ziet gedwarsboomd. De pleitbezorgers voor een scherper asielbeleid stellen de komst van tienduizenden asielzoekers juist ter discussie. Hebben allen wel te vrezen voor lijf en leden? Zijn er niet ook economische gelukzoekers bij? Waarom frustreren de asielzoekers het Nederlandse beleid door opzettelijk hun papieren kwijt te raken? En kunnen internationale verdragen niet worden opgezegd? De politiek versterkt de polarisatie. Schurken partijen op het middenveld vaker tegen elkaar aan, met het asielbeleid kunnen ze zich profileren. VVD-leider Bolkestein zag begin jaren negentig in het onderwerp een stemmentrekker. Hij onderstreept zelf slechts een misplaatst stilzwijgen te hebben willen doorbreken. De VVD behoort tot de politiek-confronterenden. GroenLinks behoort tot de politiek-correcten. CDA en PvdA zitten in een lastiger parket. De christen-democraten toonden zich de afgelopen jaren voorstander van een strenger asielbeleid, maar dat viel niet goed bij de links-gelovige achterban, die weinig van zichzelf terugzag in de partij. De sociaal-democraten zagen begin jaren negentig veel leden verdwijnen. Ze maakten de gang naar de stembus niet meer of stemden op extreem-rechts. De PvdA wilde deze kiezers terug, zonder toe te geven aan hun sentimenten. Het asielbeleid ligt dus in de politiek gevoelig. Het is een heikel punt in de onderhandelingen over een nieuw paars kabinet, die dezer dagen worden gevoerd. Bolkestein moest twee weken geleden al inschikken. Er moet toch maar geen quotum worden gesteld aan het aantal asielzoekers, zei hij. Internationale verdragen, zoals het Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, moeten worden gerespecteerd. Nederland wil immers niet de risee van de beschaafde Westerse democratie worden. Wel zijn de onderhandelaars van PvdA, VVD en D66 ervan doordrongen dat het huidige beleid niet voldoet. Opvangcentra zitten overvol, asielzoekers wachten vaak jarenlang op een definitieve beslissing. En worden ze afgewezen, dan gaat een gering aantal daadwerkelijk naar het land van herkomst terug. De overigen duiken onder in de illegaliteit of kunnen om 'technische redenen' niet worden uitgezet. Behalve de politiek hebben ook de media een belangrijke rol in de beeldvorming. Bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) verzucht men wel eens dat één bericht in De Telegraaf ('Somalisch asielzoekersgezin weigert fiets') meer kapot maakt dan tien voorlichtingscampagnes kunnen bewerkstelligen. Zelf lijkt de organisatie inmiddels meer op haar hoede. Zo wordt een lijst met 'open dagen' in de centra niet vrijgegeven. Anders zouden 'verkeerde' mensen (lees extreem-rechtsen) die open dagen wel eens kunnen verstoren. Zwart of wit. Grijstinten bestaan niet. De voorstanders van een soepeler beleid slaan stelselmatig elke discussie dood. Tegenstanders worden afgedaan als racisten. Columnist G.J.B. Hilterman ondervond dat onlangs, nadat hij op de radio asielzoekers ,,etnische profiteurs'' had genoemd. Hij moet voortaan zijn column vooraf ter goedkeuring aan de AVRO voorleggen. De voorstanders bagatelliseren bovendien de problemen van de huidige, multiculturele samenleving: schooluitval, werkloosheid, verpauperde wijken en oplopende criminaliteit. Dat komt de integratie van minderheden uiteindelijk niet ten goede. De tegenstanders van een soepeler asielbeleid werken integratie ook niet in de hand. Ze blazen de discussie tot ongehoorde proporties op; er wordt bijvoorbeeld altijd over 'stromen asielzoekers' gesproken. De tegenstanders appelleren daarnaast aan gevoelens van angst, die vaak nergens op zijn gebaseerd. De nadruk wordt gelegd op de problemen rond integratie. Een 'zuivere' discussie over het asielbeleid, gestoeld op feiten en ontdaan van sterke emoties, blijkt nauwelijks te voeren. En dat is op z'n minst jammer. De druk op de grenzen van West-Europa en de problemen die daarmee gepaard gaan nemen immers toe. Logisch. Wordt de wereld een global village, dan wonen de bewoners graag in een van de betere wijken. Vice-premier Dijkstal zei het twee jaar geleden al, tijdens een rondreis door Marokko. ,,De druk op onze grenzen en de komst van illegalen naar het Westen wordt het belangrijkste probleem van de komende twintig jaar.'' Maar in Nederland blijft het echte debat vooralsnog uit. |
NRC
Webpagina's
|
