Het skelet van de ratelslang in de zitkamer zegt hetzelfde als de vloer van aangestampte klei, de grote runderschedel bij de voordeur en de ruige hoogvlakte waar het atelier op uitkijkt: New York is hier ver weg. De roodbruine tafelberg aan de horizon en de woest over de blauwe hemel uitgeveegde witte wolken zijn veel dichterbij dan de kunstwereld met haar musea en galeries, met haar stromingen en trends. Hier in de stoffige eenzaamheid van New Mexico gebeurt van alles - rivieren drogen op, cactussen staan in bloei, auto's rijden over lange wegen de verte tegemoet - maar in artistiek opzicht heerst er diepe rust. De indianen die hier wonen maken hun aardewerk en sieraden volgens eeuwenoude tradities. En de enkele eigentijdse kunstenaar die zich hier in de stilte terugtrekt gaat volledig zijn eigen gang.

Georgia O'Keeffe (1887-1986) was al een gevierd kunstenaar toen ze in 1945 op een heuvel aan de rand van het gehucht Abiquiu een vervallen huis kocht. Haar uitbundig geschilderde bloemen, haar bijna abstracte landschappen en stadsgezichten, en haar volledig abstracte kleurige doeken hadden haar al faam bezorgd als de eerste grote vrouwelijke kunstenaar in Amerika. Ze was bovendien in 1924 getrouwd met de fotograaf Alfred Stieglitz, die aan het begin van de eeuw in de Verenigde Staten een soort zendeling van de moderne kunst was en impresario van aankomende kunstenaars. Stieglitz had niet alleen als eerste haar werk geëxposeerd en bekendheid gegeven, hij had haar ook nog op een andere manier beroemd gemaakt: als model voor talloze intieme naaktfoto's die hij met vermelding van haar naam exposeerde.

Al voor ze zich in New Mexico vestigde nam O'Keeffe een aparte plaats in de Amerikaanse kunst in: haar werk was eigenzinnig, paste binnen geen enkele stroming en riep ongewoon heftige reacties op. Ze was een modernist, maar geen volgeling van de Europese avant-garde. Haar fascinatie voor de overweldigende natuur heette typisch Amerikaans te zijn. Haar schilderijen zouden door hun stijl en kleurvoering de essentie van vrouwlijkheid uitdrukken. Haar bloemen werden gezien als nauwelijks verhulde hommages aan de vrouwlijke seksualiteit.

Maar het esthetische debat in New York, waar Stieglitz een belangrijke rol in speelde, was voor O'Keeffe een bron van onbegrip en ergernis. Ze werd meer geïnspireerd door de lege vlaktes en de verweerde bergen in New Mexico, waar ze al sinds 1929 haar zomers doorbracht. De keuze voor het afgelegen huis in Abiquiu, dat ze in 1949 betrok, drie jaar na de dood van Stieglitz, bevestigde haar artistieke onafhankelijkheid.

(Foto's: Georgia O'Keeffe in 1918, gefotografeerd door Alfred Stieglitz
O'Keeffe en Stieglitz)

Lees verder