MILLENNIUMPROBLEEM (11)

Door onze correspondent HANS VAN DER LUGT
In Japan is slechts 9,4 procent van de 1.549 bedrijven die zijn genoteerd aan de beurs van Tokio klaar voor het millenniumprobleem. Maatregelen worden, vaak door geldgebrek, uitgesteld.

TOKIO, 17 SEPT. ,,Het is inmiddels onmogelijk om alle noodzakelijke maatregelen volledig door te voeren'', zei Tatsuo Katagiri onlangs in de Nihon Keizai Shinbun (Japans Economisch dagblad) over de aanpak van het millenniumprobleem in Japan. ,,Het is tijd om simpele, concrete stappen te nemen om de schade tot een minimum te beperken.'' Katagiri is secretaris-generaal van particulier instituut voor stedelijke planning en heeft lang aangedrongen bij de overheid om snel stappen te nemen. Inmiddels heeft hij zich neergelegd bij de onmogelijkheid om schade volledig te voorkomen. 'Concrete stappen' wil bijvoorbeeld zeggen het ontkoppelen van netwerken op 31 december 1999 om kettingreacties te voorkomen.

Nog ruim een jaar rest er voordat computers op 'dubbel-0' springen en, indien het systeem oud is, wellicht tot de conclusie komen dat het jaar 1900 is begonnen met alle mogelijke onvoorziene gevolgen. In Japan is slechts 9,4 procent van de 1.549 bedrijven die zijn genoteerd aan de beurs van Tokio klaar voor dit millenniumprobleem. Dit bleek vorige maand uit een enquête van de beurs onder haar leden. Van de overige bedrijven hoopt het merendeel vóór december 1999, dus op het allerlaatste moment, de aanpassing van de automatiseringssystemen te hebben afgesloten. Zestien beursgenoteerde ondernemingen, toch niet de kleinste bedrijven van het land, hebben nog helemaal niets ondernomen. Een functionaris van de beurs gaf als reactie op deze cijfers: ,,Ter bescherming van de investeerders zullen we onderzoeken of het noodzakelijk is bedrijven aan te sporen tot het geven van opening van zaken over de maatregelen die ze hebben getroffen voor het millenniumprobleem.''

In het midden- en kleinbedrijf in Japan heeft zo'n tien procent van de ondernemers geen enkel idee wat het 'millenniumprobleem' eigenlijk inhoudt, zo ontdekte het ministerie van Internationale Handel en Industrie onlangs na een onderzoek. Het ministerie schrok want ook kleine toeleveranciers zijn tegenwoordig veelal via netwerken aan grotere bedrijven verbonden en ,,op deze manier kan één enkel bedrijf een chaos in de hele economie veroorzaken'', aldus een ambtenaar. Het ministerie is inmiddels begonnen met de organisatie van seminars om deze kleinere bedrijven wakker te schudden. Ook stelt de overheid extra geld beschikbaar tegen lage rente.

Dit overheidsgeld is ook nodig omdat bedrijven die het probleem wèl onderkennen armlastig zijn geraakt door de economische crisis die Japan inmiddels in zijn greep heeft. Sommige bedrijven die het probleem wel zien, hebben geen geld om er iets aan te doen en schuiven de plannen vooruit. Het electronicaconcern Fujitsu bracht dit jaar zo'n veertienduizend specialisten in stelling om klanten te helpen met hun automatiseringssystemen. Maar financiële problemen leidden tot annulering van opdrachten zodat tweeduizend specialisten uiteindelijk met de armen over elkaar konden blijven zitten. Een functionaris van een ander electronicaconcern verwachtte dat veel bedrijven de zomervakantie in midden augustus zouden benutten om hun systemen te testen, maar ,,dit is vrijwel nergens in de praktijk gebracht'', zo moest hij constateren.

Ook in de financiële sector zelf zijn de voorbereidingen nog niet optimaal. De grote banken zijn naar eigen zeggen maart volgend jaar klaar met hun voorbereidingen. Maar het probleem ligt bij de kleinere krediet-associaties en regionale banken. Sommigen willen precies in december 1999 hun voorbereidingen hebben afgerond, maar een uiterst klein deel van deze regionale instellingen weet nu al dat het niet op tijd klaar zal zijn.

Ook is het de vraag of bedrijven en burgers zich precies de omvang van het probleem realiseren. De journalist Ryusuke Kamiya constateerde onlangs dat er in Japan geen gegevens voor handen zijn in hoeverre chips in allerlei kleinere apparaten zijn aangepast aan de overgang naar het jaar tweeduizend. Zelf constateerde hij dat Matsushita (bekend van onder meer het merk Panasonic) tot 1995 faxapparaten produceerde die niet tegen 2000 bestand zijn. Ook sommige video-apparatuur van Sony uit dezelfde periode heeft die kwaal.

Bij consumentenelectronica is het leed nog te overzien, maar anders ligt dit bij bijvoorbeeld de apparatuur in ziekenhuizen. Eén ziekenhuis in Tokio antwoordde op de vraag naar de voorbereidingen: ,,Wij hebben geen discussie gehad over het millenniumprobleem noch een afdeling die zich bezighoudt met maatregelen. Ook hebben ons nooit berichten bereikt over dit probleem van producenten van medische apparatuur.''