MILLENNIUMPROBLEEM (6)

Indiase millennium-experts helpen eerst buitenland

Door onze correspondent ROB SCHOOF

India en de software- industrie zijn een gouden combinatie gebleken. Indiase computerexperts hebben een heel goede reputatie. Toch pakken ondernemingen in India het millenniumprobleem nauwelijks aan. ,,Een Indiase ondernemer houdt er niet van voor service te betalen.''

BOMBAY, 11 AUG. De twee zalen zijn keurig onderverdeeld in open hokjes van twee bij twee meter. In elke ruimte zit een nette jongeman in pak achter een computer. Op de tweede verdieping van een pand in het IT-park in Andheri East, aan de noordrand van Bombay, wordt het millennium-probleem van British Airways opgelost. Even verderop dat van Hitachi.

Het softwarebedrijf Datamatics is een van de 135 ondernemingen in India die bezig zijn met het afwenden van het aanstormende onheil voor de geïnformatiseerde wereld. De lijst is indrukwekkend. Van New Delhi tot Bangalore en van Madras tot Bombay jagen duizenden Indiase millennium-experts in speciale 'Y2K-fabrieken' (Y2K is Year 2000) hun standaardprogramma's door de computers om te voorkomen dat op 31 december 1999 problemen ontstaan wanneer de cijfers '99' in '00' veranderen.

India en de software-industrie bleken in de jaren negentig een gouden combinatie. Was de totale omzet in 1992 nog 388 miljoen dollar, inmiddels is dat volgens de Indiase Vereniging van Softwarebedrijven (NASSCOM) uitgegroeid tot zo'n twee miljard dollar per jaar. De jaarlijkse groei bedraagt nog steeds ruim vijftig procent, gerealiseerd door ongeveer 750 software-ondernemingen. Meer dan een kwart miljoen Indiërs vindt een baan in deze industrietak, steeds meer buiten India. In de Verenigde Staten, bijvoorbeeld, zijn de goedkope en goed geschoolde Indiërs uiterst gewild. Meer dan 100.000 Indiërs werken er alleen al aan het Amerikaanse millennium-probleem.

Maar het feit dat Indiase ondernemingen de oplossingen zelf in huis hebben betekent geenszins dat het millennium-probleem in India zelf geen slachtoffers zal kosten. Integendeel, zo lijkt het. Honderden bedrijven zijn zich nog nauwelijks bewust van het verschijnsel, zo bleek onlangs uit een onderzoek. En wie zich er wel van bewust is, knijpt nog even de ogen dicht wegens de hoge investeringen die nodig zijn om het gevaar van 1 januari 2000 af te wenden. ,,Een Indiase ondernemer houdt er niet van om te betalen voor service'', zegt directeur Rahul Kanodia van Datamatics in zijn werkkamer in Bombay. Binnenkort opent Datamatics in New Delhi een fabriek met meer dan zevenhonderd technici voor het millenniumprobleem en de conversie van computers voor de nieuwe Europese betalingsmunt. ,,India is nog niet klaar voor de 21ste eeuw'', zegt hij.

Veel bedrijven moeten nog wakker worden. Dat dat in een softwareland als India mogelijk is, wijt Kanodia aan de bedrijfscultuur. ,,Het is geen investering die geld oplevert'', verklaart hij. ,,De softwarebedrijven in India hebben het al druk genoeg met hun buitenlandse orders. Ze verdienen heel veel geld en gaan niet ook nog eens proberen lokale bedrijven van de noodzaak van een millennium-aanpassing te overtuigen.''

Kanodia, zoon van de pionier van de Indiase software-industrie, D.S. Kanodia, is laconiek over de toestand van het Indiase bedrijfsleven. ,,India zal, voor de verandering, nu eens niet als ergste worden getroffen. De graad van informatisering is daarvoor niet hoog genoeg, ook niet bij de overheid.'' Andere industriëlen maken zich beduidend meer zorgen. Zoals Saurabh Srivastava, directeur van IIS Infotech, een van de grootste software-bedrijven in India. ,,We zijn erg gelovig in dit land'', zegt hij somber. ,,Zelfs met het millenniumprobleem hopen we stiekem op een ingreep van boven. Vele kleine banken en bedrijven zullen over de kop gaan vlak na 1 januari 2000.'' Of, volgens de woorden van een bestuurder van Indian Railways, die belast is met de (elektronische) betaling van de 1,6 miljoen spoorwerknemers: ,,Zelfs God heeft de hoop opgegeven.''

Volgens een Indiase woordvoerder van het adviesbureau voor informatietechnologie, Gartner Group, kan ongeveer de helft van de Indiase bedrijven de komende zeventien maanden relatief rustig gaan slapen, ook al moet er ook bij hen nog veel gebeuren. ,,Wees wijs en zorg ervoor dat je bij de eeuwwisseling, rond middernacht, niet in een vliegtuig of in een lift zit of in wat dan ook waarbij een computer wordt gebruikt'', zegt Dewang Mehta, directeur van NASSCOM. ,,En houd al je laatste bankafschriften en andere belangrijke papieren bij de hand.''

Een van de grote bedrijven die al lange tijd bezig is met de voorbereidingen voor het nieuwe millennium is Hindustan Lever Ltd., een dochteronderneming van Unilever. Volgens directeur Keki Dadiseth kan het Y2K-probleem ,,het bankwezen, verzekeringsmaatschappijen, communicatiesystemen, transportnetwerken en alle industriële activiteiten met de kleinste graad van informatisering platleggen'', zei hij onlangs op een speciaal millennium-congres in New Delhi. Hindustan Lever is zelf in oktober van dit jaar klaar met het testen van de eigen apparatuur. ,,Maar zelfs dan slaap ik nog steeds niet lekker 's nachts. De kosten bedragen zo'n 400 miljoen rupees (ongeveer 20 miljoen gulden) voor zijn bedrijf.

Binnen de toch al uiterst bureaucratische Indiase regering blijken weinig ambtenaren zich zorgen te maken over het jaar 2000. ,,Dat klopt'', is het droge commentaar van Datamatics-directeur Kanodia. ,,Ze weten namelijk niet eens wat het probleem is.'' Desondanks is via het ministerie voor Telecommunicatie onlangs een speciale commissie geïnstalleerd voor onderzoek binnen de eigen burelen. Hoeveel de omschakeling van 1999 naar 2000 gaat kosten kan de Indiase overheid met geen mogelijkheid zeggen. Net als in de meeste landen zijn het in India vooral de grote, internationaal georiënteerde bedrijven die het voortouw nemen bij de technologische aanpassingen. De beurs van Bombay, de belangrijkste beurs van India, is klaar voor de volgende eeuw. Bij de beurscollega's in New Delhi wordt slechts zenuwachtig gevraagd wat het nieuwe millennium überhaupt allemaal zal brengen.

Lange tijd leken er voor India louter plezierige kanten te zitten aan de millennium-bug. De software-producenten die overal in het land als paddestoelen uit de grond schieten zouden deze jaren meer geld dan ooit kunnen verdienen, nu alleen al voor het Y2K-probleem wereldwijd zo'n 600 miljard dollar moet worden uitgegeven. Doordat het merendeel van de Y2K-deskundige Indiërs in het buitenland bezig is met het aanpassen van computers, bestaat in India zelf inmiddels een schrijnend tekort aan computerprogrammeurs. Dat is op zijn minst opmerkelijk voor een land waar jaarlijks bijna 60.000 mensen afstuderen in computertechnologie.

,,Hoewel India een oneindig aantal software-deskundigen lijkt te hebben bestaat er nu een tekort'', zei Partha Iyengar van Gartner Group onlangs in New Delhi. Volgens NASSCOM kan India nog steeds zo'n vijf miljard dollar verdienen, maar dan moeten er wel heel snel 90.000 computerprogrammeurs tevoorschijn worden getoverd uit het buitenland en uit de eigen collegebanken. De vraag is of dat zal lukken met de veel lagere lonen die Indiase bedrijven betalen. Op dit moment heeft India nog zo'n 30.000 technici binnen de eigen grenzen. Volgens sommige waarnemers heeft India tot nu toe slechts 700 miljoen dollar aan Y2K-opdrachten binnengesleept. De rest van de opdrachten zou door het arbeidstekort in India gaan naar landen als China, de Filippijnen, Zuid-Afrika en Thailand. ,,Onze tijd komt vanzelf'', is de stellige overtuiging van Sandesh Mokashi, vice-president van Datamatics. ,,Het oplossen van het Y2K-probleem gaat nog duren tot 2005 of 2006, omdat de computers die een lage prioriteit hebben ook allemaal moeten worden aangepast. India heeft een gouden kans. Er komt nog heel veel werk naar India toe.''