HOOFDARTIKEL

HET KABINET beschouwt het millenniumprobleem - computers die rond het jaar 2000 op tilt slaan door de gecomprimeerde codering van jaartallen - als 'dominant' voor de komende periode. Dit verklaarde minister Wijers (Economische Zaken) begin april in zijn evaluatienotie over het Nationaal actieplan elektronische snelwegen. Deze waarschuwing was niet overbodig, zo blijkt nu uit een inventarisatie die het kabinet heeft laten maken. Het jaar-2000-probleem is voor de publieke sector vijfmaal groter dan begin dit jaar nog werd gedacht.

Intussen is er groeiende zorg over het risico van een computergegenereerde recessie rond de eeuwwisseling, nog afgezien van de bedragen die het zal kosten om alle elektronische kalenders weer op orde te brengen. Afnemers van informatie- en telecommunicatietechnologie proberen zich koortsachtig te immuniseren door althans bij de aanschaf van nieuwe systemen te bedingen dat ze millennium-proof zijn. Het is echter niet zo eenvoudig 2000-compliance waterdicht te omschrijven.

De 2000-problemen van de overheid zijn volgens voorzitter Timmer van het Millennium Platform groter dan die van het bedrijfsleven. Dat komt vooral door de moeilijkheid de verantwoordelijkheden te definiëren. Wijers heeft al eerder toegegeven dat het millenniumprobleem in het algemeen te laat is onderkend. Toch is dit ,,geen natuurramp'', brengt de informatica-makelaar Slijk in herinnering in de jongste aflevering van het tijdschrift Computerrecht. Volgens deze vakman kon men het onheil zeker al sinds het midden van de jaren tachtig zien aankomen.

DAT HET KABINET zich kennelijk zo op aard en omvang van het probleem heeft verkeken, vormt een ontnuchterende kanttekening bij de kwaliteit van het informatiebeleid. Het is ook tekenend dat instellingen bij de inventarisatie die voorafgaat aan de aanpak van het millenniumprobleem vaak tot de ontdekking komen dat ze veel meer verschillende informatiesystemen in huis hebben dan ze dachten. En meer dan wenselijk is.

Het millenniumprobleem is tot op grote hoogte een kwestie van achterstallig onderhoud, zo is in de Tweede Kamer opgemerkt. Maar het is zeker niet het enige voorbeeld. Zo dreigt de overheid ook in snel tempo haar geheugen te verliezen. Steeds meer informatie wordt elektronisch vastgelegd terwijl de elektronische systemen steeds sneller verouderen. Als dat zo doorgaat, is het in de nabije toekomst onmogelijk een parlementaire enquête zoals die over de bijzondere opsporingsmethoden te houden, omdat belangrijke informatie niet meer toegankelijk is.

ER IS EEN campagne begonnen voor ,,digitale duurzaamheid'', maar dat besef dringt slechts langzaam door, signaleerde de Algemene Rekenkamer nog vorige maand. Met alle gevaar van dien voor het afleggen van democratische rekenschap. Naar aanleiding van de verontrustende millenniuminventarisatie gaat het kabinet de rapportageverplichtingen voor de rijksoverheid aanscherpen. Dat is ongetwijfeld nuttig maar het is ook gevaarlijk. Het lijkt zo langzamerhand voornamelijk te gaan om rapportages in plaats van actie om de millenniumproblemen daadwerkelijk op te lossen.