[ 4 ]
Zijn handen zijn afgehakt en op sterk water naar Buenos Aires gestuurd, maar zijn lichaam? De onthulling van een oud-generaal (,,de resten van Che liggen begraven onder de landingsbaan van Vallegrande'') tekent de overgang van dictatuur naar democratie in Bolivia.

5
[ 6 ]
De generaal lijdt aan geheugenverlies: onder druk van het leger kan hij zich de begraafplaats van Che ineens niet meer herinneren. Om de toegestroomde pers niet teleur te stellen gelast de president dat het graafwerk hoe dan ook doorgaan moet vinden.

Pas in de jaren tachtig stond er een opvolger op die zich qua cultus met Che kon meten: Abimael Guzman, ofwel Presidente Gonzalo, de leider van het Lichtend Pad in Peru. Maar zijn ideeën waren zo buitenaards (,,sinds de Big Bang is de materie onstuitbaar op weg naar het wereldsocialisme'') en zo van bloed doortrokken (,,wij dragen de dood op onze vingertoppen, klaar om hem te overhandigen wanneer de partij erom vraagt'') dat hij, zeker na zijn arrestatie in 1992, kan worden beschouwd als een laatste (?), ontspoorde exponent van een traditie.

Op Castro's Cuba na is Latijns Amerika sinds kort een democratisch geregeerd werelddeel. Generaal Noriega van Panama staat niet langer op de loonlijst van de CIA, maar doodt de tijd met een hometrainer in een Amerikaanse cel. Pinochet is weliswaar nog steeds de sterke man van het Chileense leger, maar zijn schrikbewind is voorbij. En in een uniek proces in Argentinië bekennen legerofficieren op tv dat ze in de jaren zeventig politieke gevangenen levend uit een vliegtuig hebben gegooid.

De vraag is of de cirkel revolutie-contrarevolutie voorgoed is doorbroken. Is een come back van linkse rebellen en rechtse juntas nog steeds mogelijk? Of markeert de zoektocht naar het lijk van Che de afsluiting van de Koude Oorlog in Latijns Amerika?


NIEUWS AGENDA SUPPLEMENT ARCHIEF TREFFERS SERVICE

© NRC HANDELSBLAD (10 februari 1996)


















< BR> foto A. Guzman