Wat is er met de resten van Che gebeurd? Zuster Susana, die het lichaam heeft gebalsemd, bewaart een haarlok van hem. Che's handen zijn afgehakt en in een pot formaline naar Buenos Aires verstuurd, ter identificatie, samen met een afgietsel van zijn gezicht. Zijn dagboek ligt in een kluis van de centrale bank van La Paz. Maar zijn lijk? Het zou met veertig liter benzine zijn overgoten en verbrand, het zou uit een vliegtuig boven een krokodillenpoel zijn gegooid of naar een luchtmachtbasis in Amerika gesmokkeld.

,,Indianenverhalen'', zei generaal Mario Vargas Salinas in november in de New York Times. ,,Ik kan het nu wel vertellen, er is genoeg tijd versteken, de resten van Che liggen onder de landingsbaan van Vallegrande.''

De timing van deze aanwijzing is veelzeggend en verre van willekeurig. Bolivia is geen dictatuur meer, maar een democratie. Al vijftien jaar op rij. Dat is een hele prestatie voor de meest karikaturale republiek van Zuid-Amerika, waar de staatsgrepen elkaar sinds de onafhankelijkheid in 1825 opvolgen met een ritme van eens per elf maanden. Paleiscoups horen bij Bolivia als lage druk-gebieden bij de Azoren. Maar 's lands huidige president is een Harvard-econoom met een voorliefde voor krijtstreeppakken, die direct na het lezen van de New York Times de opgraving van het lijk decreteerde. De atheïst Guevara had volgens hem recht op een christelijke begrafenis.

Maar: wisten de president en de generaal eigenlijk wel wat ze deden? Guevara mag dan ruim 28 jaar dood zijn, de verdwijning van zijn lijk diende een groot geopolitiek belang: er moest rust en orde komen op het chronisch instabiele continent. ,,Het leger vreesde dat zijn graf een permanent brandpunt van subversieve activiteit zou worden'', zegt John Lee Anderson, de Guevara-biograaf, die het 'secreto militar' tijdens een tuinwandeling aan generaal Vargas Salinas had ontfutseld. ,,Che dirigeerde of inspireerde in de jaren zestig en zeventig praktisch alle guerrillabewegingen van Latijns-Amerika. Zelfs de Vietcong vereerden hem.''