Dossier Suriname

Nieuws

Decembermoorden

Achtergrond

Verhouding met Nederland

Links

terug naar 1999

Het gaat de Surinamers nog net iets te goed

De opkomst bij de groots aangekondigde demonstratie van gisteren in Suriname viel tegen, ondanks het inzetten van Bob Marley. Belangrijkste oorzaak: de toeristen.

Door onze redacteur FREDERIEK WEEDA

PARAMARIBO, 5 AUG. Op platte schoenen en met waterflessen zijn ze getogen naar het vakbondsgebouw. Om een protestmars te houden in de tropenzon, over de straten die zijn vergeven van kuilen en gaten. Ze zouden hun stem verheffen tegen de regering die de brandstofprijzen heeft verhoogd, de gezondheidszorg laat instorten en die blijft zitten ondanks haar grote impopulariteit. Tweeduizend ambtenaren willen doen wat Bob Marley, die achter elkaar wordt gedraaid, hun opdraagt: Stand up for your rights. Maar vakbondsleider Fred Derby moet erkennen dat de woede nog niet groot genoeg is om een vuist te maken. Na twee uur vlammende toespraken, stuurt hij iedereen naar huis.

Ondanks de economische crisis die Suriname doormaakt, lijkt de bevolking nog geen zin te hebben in grote protestacties, zoals in mei. Tweeduizend stakers is niets vergeleken met de 40.000 mensen die toen riepen om het vertrek van president J. Wijdenbosch - een historische opkomst in Suriname.

Werknemers, werkgevers en ouderen klagen ook nu steen en been over het wanbeleid van de regering en de inflatie van de Surinaamse gulden, maar tot grote protestacties wil het niet komen. Zowel de CLO, die de ambtenaren vertegenwoordigt, als C47, de bond van werknemers in bedrijven, heeft de leden via de radio dagenlang opgeroepen om gisteren het werk neer te leggen. Maar de overige bonden, zoals die van de politie, de brandweer en de douane, kijken voortdurend naar elkaar en hebben tot nu toe vooral vergaderd over acties. Bijna alle winkels bleven gisteren open.

Het vliegveld Zanderij functioneerde ook nog steeds, ondanks aanhoudende geruchten dat de douane het werk zou neerleggen. De luchthaven is een belangrijke economische schakel omdat de meeste produkten in Suriname worden geïmporteerd, steeds meer mensen weer afhankelijk worden van voedselpakketten van familie in Nederland en vooral omdat de KLM nu dagelijks honderden toeristen invliegt.

De toeristen zijn een van de belangrijkste oorzaken voor de afwachtende houding van de bonden en de bevolking. Het gaat in deze vakantieperiode nog net te goed. De familie die voor vakantie overkomt uit Nederland, brengt voedsel en cadeautjes mee. Bovendien wordt de zwarte markt door hun komst overspoeld door harde valuta, waardoor de waarde van de Surinaamse gulden licht stijgt. Medische zorg moet nu wel uit eigen zak betaald worden, maar als je je zussen uit Nederland lieft aankijkt, dan leveren ze wel een bijdrage, in harde Nederlandse guldens.

Daarnaast hebben de vakbonden verschillende belangen. De CLO bijvoorbeeld, wil dat de lonen van ambtenaren worden verhoogd om de inflatie te compenseren. Deze bond eist ook dat de regering de ziekenfondspremies overmaakt die zijn ingehouden op de lonen van de 40.000 ambtenaren. Dan hoeven die ambtenaren minder ziektekosten uit eigen zak te betalen. Voor de bonden van personeel in winkels, hotels en grote bedrijven zoals Billiton, geldt dit niet. Zij verdienen meer dan ambtenaren en zijn particulier verzekerd. Hun gezamenlijke strijd in mei werd met name gevoed door de plotselinge halvering van de waarde van de Surinaamse munt.

En president J.A. Wijdenbosch? Die gaat gewoon door met zijn niets-aan- de-hand show. Op zijn persconferentie laat hij 's middags gewoontegetrouw de journalisten anderhalf uur wachten. Ze staan keurig in het gelid als hij binnen komt en geven met eerbiedig geformuleerde vragen het staatshoofd voorzetjes tot lange monologen. Hoe het zit met die Amerikaanse lening van 200 miljoen dollar, die hij maanden geleden aankondigde toen de straatprotesten massaal werden? Die transactie is mislukt, zegt de president opgeruimd, door een lastercampagne van sommige Surinamers op het Internet.

Wat doet Wijdenbosch aan de instorting van de gezondheidszorg? De president neemt een kwartier om te betogen dat de regering helemaal niet te plicht heeft ziekenfondspremies van werknemers meteen naar het Ziekenfonds over te maken. Vice-president Radhakishun, duidelijk beschonken, interrumpeert met dikke tong. Surinamers betalen maar 30.000 gulden liggeld per dag in het ziekenhuis (45 gulden). Bespottelijk weinig, zo meent hij. "Voor 30.000 gulden kun je nog niet eens nagels knippen." Kom met zo'n bedrag eens in een ziekenhuis in Miami. Wellicht heeft Radhakishun een dure manicure, maar het gemiddelde maandsalaris in Suriname is 100.000 gulden (150 gulden).

Alles wat misgaat is de schuld van iemand anders: de Assemblee, werkgevers, winkeliers, vakbonden, Nederland. Wijdenbosch duikt en ontwijkt, zoekt de aanval als hij meent onvoldoende eerbiedig te worden ondervraagd. Maar behalve de president en een enkele steenrijke Surinamer zal niemand in Paramaribo ontkennen dat de economische nood nog steeds hoog is. Alleen zal de bevolking waarschijnlijk pas weer de straat opgaan als de toeristen verdwenen zijn, de harde valuta weer schaars worden, de inflatie toeslaat en de brandstof onbetaalbaar wordt.