Dossier Suriname

Nieuws

Decembermoorden

Achtergrond

Verhouding met Nederland

Links

terug naar 1999

Suriname failliet door onkunde en potverteren

Suriname is al praktisch failliet, maar volgens ex-president Telting van de Centrale Bank zit het land nog veel verder in de schul- den dan de buitenwereld denkt. Nu alle trucs uitge- werkt zijn, resteert een lege kas.

Door onze redacteur HANS BUDDINGH'

ROTTERDAM / PARAMARIBO, 22 JULI. Het moet toeval zijn. Deze week werd in Paramaribo bekend dat Suriname vrijwel failliet is. Tegelijkertijd verscheen het Amerikaanse weekblad Time met een acht pagina's tellende advertentiebijlage over Suriname. De Surinaamse overheid erkent in de tekst wel dat er problemen zijn, maar heeft het verder over de "glansrijke vooruitzichten" en de "gouden kansen" voor investeerders.

Ex-president André Telting van de Centrale Bank heeft de advertentie in Time nog niet gezien. Hij is verbaasd. Minder verbaasd is Telting over de financiële problemen van de Surinaamse overheid, al is hij wel verrast dat het liquiditeitstekort zo acuut is dat de kredieten aan ministeries zijn gestopt. Telting was als presidentskandidaat van de oppositiepartijen de afgelopen weken de beoogde opvolger van president Wijdenbosch om in een interim-regering financieel orde op zaken te stellen. Maar er is een politieke impasse ontstaan, waarna Wijdenbosch voor 25 mei 2000 vervroegde verkiezingen uitschreef. Volgende week wordt het spannend in Paramaribo, omdat dan salarissen en vakantiegelden van de ambtenaren moeten worden betaald. Lange tijd hebben de particuliere banken de salarissen voorgeschoten, alleen de Surinaamsche Bank (deels ABN Amro) deed dat niet. Volgens Telting heeft nu ook de directie van de belangrijke Hakrinbank geweigerd verder voor te schieten. Het Surinaamse dagblad De Ware Tijd meldde gisteren dat het ministerie van Financiën inmiddels voorzieningen treft voor salarisbetalingen. Maar de ministeries krijgen nog steeds geen geld voor materiële uitgaven. Met uitzondering van het ministerie voor Regionale Ontwikkeling. Volgens de krant is dit een politieke manoeuvre. Het ministerie doet uitgaven voor bosnegers en indianen, onder wie veel kiezers van de NDP van president Wijdenbosch en voorzitter Bouterse. Volgens Telting is de financiële situatie ernstiger dan het IMF onlangs in een al zeer negatief rapport aangaf, omdat de buitenlandse schuld van Suriname wordt onderschat. De overheid heeft binnenlands op de pof geleefd door bijvoorbeeld het Staatsziekenfonds de door ambtenaren opgebrachte ziekenfondspremies te onthouden, waardoor ziekenhuizen zonder geld zitten. In het buitenland is fors geleend om overheidsuitgaven te financieren. Volgens het IMF- rapport beloopt de schuld ruim 200 miljoen dollar, maar Telting komt in zijn becijfering tot een schuld van meer dan 400 miljoen dollar en zelfs ruim 500 miljoen dollar met inbegrip van overheidsgaranties. " De overheid heeft het IMF een opgave verstrekt en het IMF heeft het er verder bij laten zitten,"aldus Telting. Hij noemt enkele van de buitenlandse leningen die buiten beschouwing bleven: 63,5 miljoen dollar (met Surinaams goud als onderpand) die waarschijnlijk door de Centrale Bank zijn gebruikt voor mislukte valuta-interventies; een Chinese lening van 25 miljoen dollar voor volkswoningbouw, 37,5 miljoen dollar bij Spaanse banken voor de aanschaf van patrouilleboten en twee patrouillevliegtuigen. "De Surinaamse overheid kon lang blijven lenen door statistieken uit 1997 te tonen. Die gaven nog een redelijk positief beeld." In januari verstrekte de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB) een lening van 18 miljoen dollar aan de agrarische en handelssector, die ook niet in het IMF-rapport is meegenomen. Volgens Telting is overigens 5 miljoen dollar van de lening in strijd met de afspraken gebruikt voor een betaling aan Ballast Nedam voor de bouw van twee bruggen. Volgens Telting lukt het Suriname nu niet meer in het buitenland te lenen. Dat vormt mogelijk een deel van de verklaring voor de huidige financiële moeilijkheden.

Toch blijft Telting enigszins verbaasd over het huidige acute liquiditeitstekort. Weliswaar zijn de ambtenarensalarissen opnieuw fors verhoogd, maar de belastinginkomsten groeien ook behoorlijk. Een deel van de problemen kan volgens Telting ook zijn veroorzaakt door "onkunde" in het financieel management.