Dossier Suriname

Nieuws

Decembermoorden

Achtergrond

Verhouding met Nederland

Links

terug naar 1996

Begin met vorming regering Suriname

Door onze redacteur HANS BUDDINGH'
PARAMARIBO/ROTTERDAM, 7 JUNI. Het regerende Nieuw Front (NF) in Suriname begint vandaag besprekingen met het Democratisch Alternatief 91 (DA91) en de Javaanse Pendawa Lima over de vorming van een nieuwe regeringscoalitie.

Het NF behaalde twee weken geleden bij de parlementsverkiezingen 24 zetels van de 51 zetels tellende Nationale Assemblee en verloor daarmee zijn absolute meerderheid. DA91 en Pendawa Lima haalden elk 4 zetels.

De leiders van de vier Nieuw-Frontpartijen (de creoolse NPS, de hindoestaanse VHP, de Javaanse KTPI en de sociaaldemocratische SPA) zetten gisteren de eerste stap naar coalitievorming met de instelling van een onderhandelingscommissie die de mogelij kheden voor ,,verbreding van het draagvlak'' in de Nationale Assemblee moet onderzoeken.

DA91 en Pendawa Lima, die bij de verkiezingen van 1991 nog met één lijst uitkwamen, hebben besloten gezamenlijk met het NF te gaan onderhandelen om te voorkomen dat ze tegen elkaar worden uitgespeeld. Zowel bij het NF als de beide ande re partijen is enig optimisme te bespeuren over mogelijke coalitievorming.

Het programmapunt van DA91 over de vorming van een "Gemenebest' tussen Nederland en Suriname lijkt geen struikelblok. NF en DA91 zullen elkaar waarschijnlijk vinden in een intensivering van het in 1992 gesloten Raamverdrag tussen beide landen. ,,Na verkiezingen moet je water bij de wijn doen'', aldus DA91-topman Winston Jessurun. Aanvankelijk streefde DA91 naar een volkenrechtelijke associatie, maar daarvoor is in Nederland noch in Suriname voldoende steun.

Jessurun onderstreept dat bestrijding van de ,,informele macht'', die voortvloeit uit illegale economische praktijken, alsmede markteconomische hervormingen ter stimulering van produktieve investeringen belangrijke punten van onderhandeling zullen z ijn. Het laatste punt is ook onderdeel van het NF- programma.

De onderhandelingscommissie van het Nieuw Front, met twee afgevaardigden van elk van de vier NF-partijen, moet over een week rapport uitbrengen over de vorderingen van de besprekingen met de twee mogelijke coalitiepartners.

De grootste problemen bij de vorming van een nieuwe Surinaamse regering zouden wel eens de onderlinge verhoudingen binnen het Nieuw Front kunnen zijn. Eén gevoelige kwestie zijn de vier NF-leiders voorlopig uit de weggegaan. Wie wordt de nieu we president van Suriname?

Het ligt voor de hand dat de president zal komen uit NPS of VHP, verreweg de twee grootste partners in het Nieuw Front. Het NF heeft niet de vereiste tweederde meerderheid in de Nationale Assemblée. De president zal daarom uiteindelijk worden gekozen in de zogenoemde Verenigde Volksvergadering, waarin ook regionale afgevaardigden zijn vertegenwoordigd. Hierin heeft het NF door het bij regionale verkiezingen geldende kiesstelsel ruimschoots de vereiste absolute meerderheid gehaald.

Ofschoon de huidige president (en NPS-voorzitter) Ronald Venetiaan de meest waarschijnlijke gegadigde lijkt, is zijn kandidatuur niet zeker. Kritiek op zijn persoon is er niet alleen in de VHP. Ook in de gelederen van de NPS wordt gemord, onder meer over Venetiaans eigengereide en afstandelijke stijl van leiding geven.

Zo greep Venetiaan voor de verkiezingen in bij de kandidaatstelling voor de Nationale Assemblee om in het district Wanica zijn eigen favoriet (oudgediende Arnold Kruisland) naar voren te schuiven ten koste van een populaire lokale kandidaat. Dat die favoriet vervolgens de pas werd afgesneden door een met voorkeursstemmen gekozen VHP'er (minister Randjietsing van openbare werken) onderstreept slechts de moeizame betrekkingen binnen het Nieuw Front tussen NPS en VHP. De afgelopen regeerperiode moes t SPA-leider Fred Derby wel eens als "bemiddelaar' optreden tussen beide partijen.

Met de VHP kwam het vorig jaar tot een harde botsing, toen de hindoestaanse zakenman (en ex-premier) Pertab Radakishun de president voor een ,,racist'' uitmaakte. Radakishun zei wat menig VHP'er dacht. Venetiaan benoemde al te opzichtig zijn creools e vrienden op belangrijke overheidsposten, deels als tegenwicht voor de groeiende economische macht van de hindoestaanse handelselite. Het ressentiment binnen de VHP was er de oorzaak van dat niet zoals in 1991 reeds vóór de parlementsver kiezingen de presidentskandidaat van het Nieuw Front bekend werd gemaakt.

Onder vooraanstaande VHP'ers valt het verhulde dreigement te horen dat de hindoestaanse afgevaardigden in de Verenigde Volksvergadering dit maal niet zullen worden aangespoord op "de creool' Venetiaan te stemmen. Dergelijke uitlatingen lijken vooral bedoeld om stoom af te blazen.

Als het erop aan komt is er binnen de VHP slechts één persoon die zal beslissen over de kandidatuur van Venetiaan, en dat is Jaggernath Lachmon. De bijna 80-jarige "Romme' van Suriname - al sinds de jaren veertig onafgebroken voorzitte r van de VHP - trekt tenslotte aan vele politieke touwtjes. Lachmon is momenteel nog parlementsvoorzitter, door hemzelf altijd aangeduid als de ,,machtigste man'' van het land. Binnen de VHP gaan stemmen op dat Lachmon nu het presidentschap moet claime n. ,,Persoonlijk heb ik er geen belangstelling voor. Maar ik accepteer elke plaats. Ik vind de parlementsvoorzitter nog steeds een machtig man, maar dat betekent niet dat ik weer een machtig man wil worden'', zei hij onlangs van achter het bureau in zi jn advocatenkantoor aan de Mirandastraat.

Lachmon for president? Zo simpel is dat niet. De VHP-leider heeft er zijn levenswerk van gemaakt het maatschappelijk evenwicht (lees: etnisch evenwicht) in Suriname te bewaren. Het zal hem moeilijk vallen de NPS ertoe te dwingen de eigen part ijleider te laten vallen, want dat zou de verhoudingen op scherp zetten. Pogingen van VHP om via voorkeursstemmen de NPS in zeteltal te passeren zijn mislukt. Een deel van de VHP-aanhang is zelfs uitgeweken naar andere partijen. VHP en NPS bezetten nu elk 9 van de 24 Nieuw-Frontzetels in de Nationale Assemblee. Of dat de toonhoogte van de VHP-achterban zal matigen tegenover de NPS, de partij die is aangeslagen doordat een deel van de arme volkscreolen overliep naar de NDP van Desi Bouterse, is de vraag.

,,Ik blijf proberen de balans in Suriname te bewaren, ook al wordt dat door mijn eigen mensen niet altijd gewaardeerd'', aldus Jaggernath Lachmon.