Dossier Suriname

Nieuws

Decembermoorden

Achtergrond

Verhouding met Nederland

Links

terug naar 1996

Onrustige verveling in tv-marathon Suriname

Door SJOERD DE JONG
"Deze nacht wordt lang, vrolijk en spannend" had de advertentie van Nederland 3 beloofd. NPS, RVU, Vara en VPRO verzorgden gisteravond op die zender een marathon-verslaggeving van de Surinaamse verkiezingen. Lang werd de avond inderdaad (van 21.00 tot 22.00, hervat van 23.00 tot 03.00 uur), maar van vrolijkheid of spanning was weinig te merken.

Eerder begon zich halverwege een soort onrustige verveling van de uitzending meester te maken. Dat kon ook haast niet anders, want het was een verkiezingsavond zonder uitslagen _ ongeveer zo vervreemdend als een Songfestival zonder jury. Pas om 02.18 uur druppelden de eerste resutaten binnen, van stembureaus in het dunbevolkte district Sipaliwini.

In de tussentijd werd de kijker onderhouden ("leuk"!) met muziek, archiefbeelden, en gesprekken met gasten, in de studio te Amsterdam en vanuit de tuin van hotel Torarica in Paramaribo. Jammer genoeg had dat allemaal niet veel om het lijf: de informatie bleef veelal vluchtig en oppervlakkig, en de gesprekken met de gasten waren, in het begin van de avond, te kort om opzienbarende gezichtspunten op te leveren. Een historisch overzicht sprong pardoes van 1980 (staatsgreep) naar 1987 (herstel democratie): de decembermoorden waren gereserveerd voor later in de uitzending. Toen ze eenmaal ter sprake kwamen, werden ze weer direct gevolgd door een opbeurend kaseko-deuntje van de band De Zonnebloem. De kijker mocht eens denken dat het allemaal menens was. Hier wreekte zich toch de "sandwich-formule" van informatie en amusement die zelfs Nederland 3 kennelijk het meest probate middel acht om de aandacht van de kijker te houden. Jammer, want juist door het ontbreken van uitslagen was er natuurlijk volop ruimte om in vier uur televisie eens wat dieper in te gaan op de Surinaamse politiek, economie en geschedenis. Als de jury maar niet aantreedt, kunnen de deelnemers aan het Songfestival best wat langer doorzingen, zou je zeggen.

Gelukkig werd de avond gered door het panel van Anil Ramdas, die als gasten de hoogleraar Caribische studies Gert Oostindie, de Surinaamse publicist Theo Para, de journalist John Jansen van Galen en de Surinaamse advocaat André Haakmat aan zijn tafeltje had. "Spannend" werd het debat zelfs, toen de onorthodoxe econoom Marijn van Schaijk aanschoof, om uit te leggen dat ondanks alle misère de regering-Venetiaan erin is geslaagd de economische neergang van het land te stuiten. Haakmat, die zich de laatste tijd opwerpt als doorgronder van de onvermijdelijke loop der Surinaamse geschiedenis en een "tijdperk-Bouterse" ziet naken, werd af en toe mooi in de tang genomen door zijn mede-gasten. Met zweetdruppels op zijn voorhoofd moest hij zich verweren tegen de even kalme als trefzekere kritiek dat de NDP van Bouterse een desastreus economisch programma heeft (Van Schaijk), dat in weerwil van de "multi-etnische" propaganda van de NDP etniciteit juist een grotere rol zal gaan spelen in Suriname (Oostindie), en zelfs dat achter de façade van de NDP een "crypto-fascistische" partij schuilgaat (Para). Haakmat had het er moeilijk mee en grabbelde koortsachtig tussen zijn documenten, op zoek naar het NDP-partijprogramma om de kritiek te pareren.

Minder geslaagd was de keuvelende presentatie van Harmke Pijpers, die met kenmerkende VPRO-nonchalance het studio-publiek ondervroeg. Toen de schrijfster Cynthia McLeod bleek te verwachten dat de uitslag voor moeilijkheden zal zorgen omdat geen van de partijen als duidelijke winnaar uit de bus zal komen, was Pijpers snedige riposte: ,,Maar ja, zo is het altijd en zo meer.'' Het is wat, met die Surinamers. Volgende gast, graag.

Vanuit Paramaribo kwamen intussen wat sfeerbeelden uit de stemlokalen, en gesprekjes van presentator-ter plekke Felix Meurders met onder anderen de voorzitter van de Surinaamse Rekenkamer Hans Prade en parlementsvoorzitter Jaggernath Lachmom. De laatste toonde zich gewoontegetrouw zijn diplomatieke zelf op de vraag of hij Bouterse als "crimineel" zou kenschetsen. ,,Ik kan moeilijk iemand crimineel noemen als die niet is veroordeeld", was het grijnzede antwoord. Pikant was wel dat Lachmon volmondig erkende dat Venetiaan de aankondiging van een onderzoek naar de decembermoorden van 1982, een dag voor de verkiezingen, best eerder had kunnen doen.

Van de NDP gaf geen kopstuk acte de présence aan het tafeltje van Meurders, Desi Bouterse natuurlijk al helemaal niet. Mogelijk zat die zich in zijn hoofdkwartier te verbijten toen eindelijk de eerste, voor zijn partij tegenvallende, resultaten binnenkwamen. Als hij al naar de uitzending heeft gekeken via zijn schotelantenne, had hij toen misschien beter kunnen overschakelen op Internet, waar zijn partij sinds eergisteren aanwezig is. Dan had hij in Nederland de presentatie kunnen volgen van de eerste Cannabis CD- Rom, te Amsterdam, die live op Internet werd "uitgezonden", gelijktijdig met de Surinaamse verkiezingen. Dat had hem tenminste nog kunnen sterken in zijn opvatting dat Nederland "drugsstaat nummer één" is.