Dossier Suriname

Nieuws

Decembermoorden

Achtergrond

Verhouding met Nederland

Links

terug naar 1996

Surinaamse ondernemers mobiliseren hun clientèle

Door onze redacteur HANS BUDDINGH'
PARAMARIBO, 22 MEI. Multimiljonair Dilep Sardjoe, die deze week te horen kreeg dat hij in Nederland niet zal worden vervolgd wegens corruptie, zat gisteravond weer prominent op een verkiezingspodium van het regerende Nieuw Front. Sardjoe is niet verrast door het besluit van het Haagse openbaar ministerie. Strijdlustig verklaart hij dat een schadeclaim tegen de Nederlandse staat wordt voorbereid ,,omdat leveranciers door de affaire geen zaken meer met mij wilden doen.''

Dilep Sardjoe is de spin in het web van de verkiezingscampagne van de hindostaanse Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP). Hindostaanse zakenlieden zijn "politieke ondernemers'. En Sardjoe - in de jaren tachtig in no time rijk geworden onder de militaire dictatuur van Bouterse - is de slimste van allemaal. Binnenskamers heeft hij al eens gezegd: ,,De VHP moet als een bedrijf worden gerund.''

Vooral in de buitendistricten is de laatste weken een verbeten campagne om de hindostaanse kiezer gevoerd. Sardjoe was de grote financier. Hindostanen die dreigden over te lopen naar de oppositie moesten worden teruggelokt. Daarmee kan meteen een tweede doel worden bereikt: de VHP tot de grootste partij maken binnen het Nieuw Front. Want achter de schijn van eenheid gaat binnen het Nieuw Front een scherpe rivaliteit schuil tussen de creolen van de NPS en de hindostanen van de VHP. Niet voor niets hebben onder druk van de VHP de Front-leiders deze keer afgesproken dat de etnische groepen op hun eigen mensen zullen stemmen. Dat kan betekenen dat de VHP door voorkeurstemmen de NPS in zeteltal ruimschoots voorbijstreeft. Bij de VHP leeft nog steeds het trauma van 1991. Toen stonden de VHP'ers relatief laag op de lijst van het Nieuw Front en kwamen meer NPS'ers binnen als lid van de Nationale Assemblée.

Dilep Sardjoe vormt bijna in zijn eentje ,,het kapitaalcentrum'' van de VHP - zoals een toppropagandist van de partij hem aanduidt. Jurist Atta Mungra, de voormalige SLM-directeur die na de vliegramp van 1989 moest terugtreden, maakt er ook deel van uit. De afgelopen maanden manifesteerde Atta Mungra zich als een felle campagneleider in Nickerie, waar ook de NDP van Bouterse aanhang heeft onder de hindostanen. ,,Dilep Sardjoe heeft de probleemdistricten helemaal naar zich toegetrokken en daar zíjn mensen ingezet'', zegt een direct betrokkene.

In Paramaribo deed het ,,kapitaalcentrum'' vorig jaar al een strategische politieke zet met de oprichting van verzekeringsmaatschappij Parsasco, waarvan Dilep Sardjoe de belangrijkste eigenaar is. De nieuwe Surinaamse verzekeraar kan bijna alle buseigenaarsen taxichauffeurs - overwegend hindostanen - tot de clientèle rekenen. Want Parsasco vraagt lagere premies dan het kartel van de andere verzekeraars, waartoe ook een Aegon-dochter behoort. Het moet gek lopen willen de tevreden klanten van Parsasco niet op de VHP stemmen.

In Saramacca financierde Sardjoe de voltooiing van een waterleiding, na klachten van de overwegend hindostaanse bevolking. Het project had vertraging opgelopen omdat de NPS-minister van openbare werken er electoraal geen brood in zag. En zo ging het ook in Nickerie, waar met Sardjoe's kapitaal de afgelopen maanden wegen werden opgeknapt, lantaarnpalen geïnstalleerd en de watervoorziening verbeterd.

De VHP heeft daarnaast sterk ingespeeld op emoties. ,,We hebben de meest etnische en materialistische campagne gevoerd sinds de terugkeer van de burgerregering in 1987'', geeft een vooraanstaande VHP'er toe. ,,De eenvoudige districtsbewoner is gewend om VHP-leider Jaggernath Lachmon in het sarnami als Sabha Pati - letterlijk: voorzitter van de vergadering - aan te spreken,'' zegt een propagandist. ,,Hoe zou hij zoiets ooit tegen een creool als Bouterse kunnen zeggen? Dat houden we de kiezers voor.''

President Ronald Venetiaan van de NPS lijkt niet al te veel tegenover de "politieke ondernemers' te kunnen stellen. De "man met tien schone vingers' mag hopen dat het electoraat gunstig is gestemd door recente verhogingen van de ambtenarensalarissen en de ouderdomsuitkeringen. Maar nu al lijkt vast te staan dat de NPS onder de arme stadscreolen kiezers aan de NDP gaat verliezen. Binnen de VHP bestaat ressentiment tegen Venetiaan. Een vooraanstaande VHP'er noemde hem vorig jaar openlijk een racist. Vooral de ondernemerselite van de VHP ziet hem niet graag terugkeren. Het heeft er in elk geval toe geleid dat, in tegenstelling tot vorige keer, niet al vóór de parlementsverkiezingen een officiële presidentskandidaat is gesteld.

Als de uitslag in districten als Saramacca en Nickerie goed is voor de VHP zal dat zeker afstralen op "politieke ondernemers' als Sardjoe en Mungra. NDP-leider Bouterse zei gisteren smalend dat, als het Nieuw Front aan de macht komt, Sardjoe minister van financiën en Mungra president van de Centrale Bank zal worden. Volgens een ingewijde van de VHP hing Desi Bouterse nog geen drie weken geleden bij Dilep Sardjoe aan te telefoon: of het niet beter was elkaar een beetje te sparen.