Dossier Suriname

Nieuws

Decembermoorden

Achtergrond

Verhouding met Nederland

Links

terug naar 1996

Surinaamse politici dingen naar gunst bosnegers

De bosnegers van het dorp Nieuw Koffiekamp gaan een onzekere toekomst tegemoet: een Canadees bedrijf wil er naar goud boren. De inwoners willen erkenning van hun grondrechten, een belangrijk thema in de verkiezingsstrijd van Suriname.

Door onze redacteur HANS BUDDINGH'
NIEUW KOFFIEKAMP, 20 MEI. Het bord Verboden toegang onbevoegden. Concessiegebied Golden Star Grassalco en het gietijzeren hek dwars over de weg zijn onverbiddelijk. Ook de wachtposten maken duidelijk dat het maar beter is rechtsomkeert te maken. ,,Golden Star is mijn grootste vijand'', zegt de meegelifte Astrid Rozewijn uit het nabij gelegen bosnegerdorp Nieuw Koffiekamp, honderd kilometer ten zuiden van Paramaribo.

Vorig jaar heeft zij met andere jongeren uit het dorp nog geprobeerd de weg naar het goudconcessiegebied van het Canadese Golden Star te blokkeren. De actie liep bijna uit de hand toen een eenheid van de Politie Ondersteunings Groep, een soort Surinaamse ME, schoten in de lucht afvuurde en dreigde met een handgranaat. Het stamhoofd van de Aukaners, Granman Aboikoni, kreeg de Nieuw Koffiekampers uiteindelijk zo ver dat ze hun actie voorlopig opgaven. Van de belofte van de regering met de bosnegers een goede oplossing te zoeken is nog niets terechtgekomen.

Temidden van de eenvoudige houten huisjes in het dorp heerst een weldadige rust. Vrouwen doen de was in een kreek, terwijl kinderen een frisse duik nemen. In een wat plechtig Nederlands noodt kapitein Godfried Eersteling de bezoekers uit Paramaribo in zijn woning. Zijn grijze kroeshaar geeft de 71-jarige bosneger-dignitaris een natuurlijk gezag. ,,Twaalf keer al zijn we naar de stad geweest, maar tot nu toe is er nog niets concreets'', zegt hij. ,,De regering heeft nog niet gezegd dat we uit het dorp weg moeten, maar wel dat Golden Star hier naar goud wil boren.'' Het Canadese bedrijf heeft hem per brief gevraagd niet met de pers te praten, maar de kapitein trekt zich daar niets van aan.

En dan volgt het verhaal over het oude Koffiekamp in het gebied waar nu het grote stuwmeer ligt. De bosnegers moesten ruim dertig jaar geleden allemaal weg voor het water. De kapitein vertelt dat hij het aanvankelijk niet wilde geloven, totdat het water op een meter van zijn huis was gekomen. ,,Eerst waren we boos, maar op een gegeven moment helpt boosheid niet meer.'' De bijna duizend Nieuw Koffiekampers zullen zich niet opnieuw zomaar laten verplaatsen. ,,We willen wel toegeven, maar dan moeten ze ons een vergoeding geven en huizen voor ons bouwen.'' Belangrijker nog is volgens Eersteling dat hun grondrechten worden erkend.

Goudwinning en mogelijke houtconcessies aan enkele Aziatische multinationals hebben de problemen van de grondrechten van de bosnegers en indianen tot een belangrijk verkiezingsthema gemaakt. Met de Algemene Bevrijdings- en Ontwikkelingspartij (ABOP) doet voor het eerst een partij aan de Surinaamse verkiezingen mee waarin bosnegers en indianen zijn verenigd. ,,Het is echt een historisch moment'', zegt Werner Vreedzaam die lijsttrekker is voor de ABOP in Paramaribo. De deelname van de ABOP vloeit voort uit de zogenoemde gran kroetoe (grote vergadering) die de granmans van de bosnegers en de grootkapiteins van de indianendorpen vorig jaar augustus hielden in Asindo-Opo.

Thema's van de vergadering waren het ontbreken van grondrechten, de verwaarlozing van het binnenland en de beloning van de dignitarissen. Volgens de granmans en grootkapiteins mogen pas concessies worden uitgegeven door de regering als eerst de eigendomtitels worden vastgelegd.

,,Het bos is onze supermarkt, apotheek, vis- en jachtgebied'', zegt Vreedzaam. Van 1988 tot 1990 bekleedde hij voor de creoolse Nationale Partij Suriname (NPS) als eerste bosneger-minister de post regionale ontwikkeling. Een conflict met president Venetiaan, tevens NPS-voorzitter, deed hem besluiten de partij te verlaten. De reden die Venetiaan gaf was volgens Vreedzaam zijn indiaanse echtgenote. Dat huwelijk zou Vreedzaam veel steun van bosnegers kosten, wat hem voor de NPS oninteressant maakte.

De regering van het Nieuw Front heeft het niet meer aangedurfd de concessie-aanvragen voor houtkap door de Aziatische multinationals te behandelen. De binnenlanddistricten Sipaliwini, Brokopondo en Marowijne zijn immers tien zetels waard in de 51 zetels tellende Nationale Assemblee. Het Nieuw Front - bestaande uit de creoolse NPS, de hindostaanse VHP, de Javaanse KTPI en de sociaaldemocratische SPA - veroverde in 1991 vijf van de tien binnenland-zetels.

Minister Romeo van Russel (regionale ontwikkeling) heeft de afgelopen weken het hele binnenland afgereisd om stemmen van boslandbewoners te winnen. Overal overhandigt hij zo vlak voor de verkiezingen buitenboordmotoren aan de dignitarissen. Voor Nieuw Koffiekamp is geregeld dat de staatsbus een tijdje het dorp aandoet. Of het helpt is de vraag.

De Nationale Democratische Partij (NDP) is ook hard bezig. Voorzitter Desi Bouterse was onlangs drie dagen lang op campagne in Sipaliwini aan de Braziliaanse grens. Bouterse kan zich als man in bonus met opvallend gemak in het bosgebied bewegen. Het is in Paramaribo algemeen bekend dat hij belangen heeft in de goud- en houtexploitatie. Door materieel aan indianen en bosnegers ter beschikking te stellen in ruil voor leveranties van goud en hout heeft hij goede contacten met hen opgebouwd. De bosnegerpartij Broederschap en Eenheid in Politiek (BEP), die is aangesloten bij de D66-achtige partij Democratisch Alternatief 91, kan net als vijf jaar geleden ook op zetels in het binnenland rekenen.

Hoeveel zetels de nieuwe ABOP haalt valt niet te voorspellen. De partij heeft een "joker' ingezet met Ronnie Brunswijk als de nummer één in Sipaliwini. De ex-leider van het Junglecommando financiert uit zijn goud- en houtinkomsten de hele ABOP-campagne. Met enige regelmaat landen vliegtuigjes met zakken rijst en suiker van Ronnie op de strips in het bosland.

Kapitein Godfried Eersteling wil niet vertellen wat-ie gaat stemmen. ,,Dat is politiek'', zegt hij. In zijn dorp zal de ABOP volgens hem op steun kunnen rekenen. Maar de boslandbewoners kunnen het volgens de kapitein van Nieuw Koffiekamp niet alleen. Nederland moet hen ook steunen. Heeft koning Willem III in 1863 immers de slaven ook niet vrijgekocht? De kapitein vraagt vervolgens zijn bezoek om een flesje rum te plengen voor de yorka, de vooroudergeesten. Hun hulp is onontbeerlijk.