Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL
WASHINGTON, 10 DEC. In het Huis van Afgevaardigden gaat een handjevol Afgevaardigden binnenkort bepalen of het tot een historische rechtzaak tegen Clinton komt in de Senaat.

Alle argumenten liggen op tafel, het tellen van de stemmen kan beginnen. De komende dagen wordt beslist of Bill Clinton de geschiedenis zal in gaan als de tweede Amerikaanse president die door het Huis van Afgevaardigden is voorgedragen voor afzetting.

Terwijl de commissie van Justitie vandaag en morgen nog discussieert over de impeachment-artikelen, heeft het grote touwtrekken zich al verplaatst naar het Huis van Afgevaardigden. De commissie, waar de Republikeinen 21 van de 37 zetels bezetten, stuurt duidelijk aan op impeachment. Als de commissie dit weekeinde inderdaad één of meer impeachment-artikelen aanneemt, dan is het woord volgende week aan het voltallige Huis. En daar is de steun voor impeachment heel wat onzekerder. Een handvol stemmen kan er de doorslag geven.

Voor- en tegenstanders van impeachment mobiliseren alle mogelijke hulptroepen om zoveel mogelijk stemmen in de wacht te slepen. Vooral een groep van zo'n twintig tot dertig gematigde Republikeinen die nog geen standpunt hebben ingenomen, worden van alle kanten onder druk gezet. Het zijn grotendeels Republikeinen uit het noordoosten van het land.

Nerveus proberen medewerkers van president Clinton uit te vinden hoeveel Democraten voor impeachment van hun eigen president zullen stemmen (naar verwachting niet meer dan vijf tot zeven), en hoeveel Republikeinen ondanks grote druk van hun partij bereid zijn om tegen impeachment te stemmen. De Republikeinen hebben in het Huis van Afgevaardigden nu nog een meerderheid van 228 van de 435 zetels.

De Republikeinse pro-impeachment lobby wordt aangevoerd door Tom DeLay, een van de leiders in het Huis van Afgevaardigden en een formidabele fondsenwerver, die partijgenoten kan dreigen dat ze geldschieters zullen kwijtraken als ze tegen de partijlijn stemmen. DeLay krijgt steun van de conservatieve organisatie Christian Coalition, die volgens haar directeur Randy Tate de afgelopen dagen honderdduizenden handtekeningen voor impeachment bij Congresleden afleverde. Republikeinse twijfelaars zeggen dat ze onder enorme druk staan.

De Democraten zetten vakbondsleiders en oud-politici met goede contacten in om partijgenoten die naar impeachment neigen binnen boord te houden en Republikeinen voor hun standpunt te winnen. Dat standpunt is niet alleen dat Clintons gedrag geen impeachment rechtvaardigt, maar ook dat hij wèl een zware berisping verdient, mogelijk met een geld boete of zelfs ontzegging van zijn pensioen. Als Clinton impeachment nog wil voorkomen, dan zal hij daar waarschijnlijk letterlijk een heel hoge prijs voor moeten betalen. Ook is geopperd dat de president een formele schuldbelijdenis schrijft.

Wat de situatie voor het Witte Huis extra moeilijk maakt, is dat de Republikeinse partij na de tegenvallende verkiezingsresultaten nog steeds in verwarring verkeert. Daardoor hebben de medewerkers van Clinton niet één gesprekspartner met wie ze kunnen onderhandelen, maar een versnipperde partij met veel onvoorspelbare groepjes en individuen. Newt Gingrich werd vorige maand gedwongen om als voorzitter van het Huis van Afgevaardigen plaats te maken voor Bob Livingston. Officieel is de een nog in functie en de ander nog niet aangetreden. In de praktijk betekent dat dat niemand echt leiding geeft, en van dat machtsvacuüm profiteert de conservatieve DeLay.

Het Witte Huis probeerde dinsdag en woensdag, in rechtstreeks op tv uitgezonden hoorzittingen, om de pleitbezorgers van impeachment op andere gedachten te brengen. Een reeks van historici, ex-politici en juristen verscheen voor de commissie voor Justitie om te pleitten tegen impeachment. Als laatste sprak gisteren Charles Ruff, sinds januari 1997 White House counsel (Witte Huis-advocaat). Gewapend met argumenten verwierp hij stuk voor stuk alle beschuldigingen tegen de president. Maar of hij of ook maar één Afgevaardigde aan het twijfelen bracht, is hoogst onzeker.

Een voormalige openbare aanklager uit Illinois, Thomas Sullivan, stelde dat geen enkele redelijke aanklager een proces zou beginnen op basis van het materiaal dat Kenneth Starr heeft verzameld. Een van de onderzoekers van het Watergate-schandaal, Edward Dennis, zei dat iemand niet voor meineed vervolgd kan worden op grond van vage, dubbelzinnige, ontwijkende of zelfs misleidende antwoorden.

Charles Ruff sloeg namens de president een verzoenende toon aan. Gevraagd of Clinton onder ede heeft gelogen, antwoordde de jurist: ,,Dat heeft hij niet'. Maar hij voegde er aan toe: ,,Redelijke mensen zouden tot de conclusie kunnen komen dat hij de lijn heeft overschreden, en dat wat voor hem waar en misleidend was, of ontwijkend en misleidend, in feite bedrieglijk was.' Maar ook wie tot die conclusie komt, moet onder ogen zien dat het nog geen grond is voor impeachment, aldus Ruff. Het landsbestuur is er immers niet door ondergraven.

De beschuldiging van meineed draait om de vraag of het eerste contact van Clinton en Lewinsky dateert van november 1995, zoals de voormalige stagiaire zegt, of van februari 1996, de versie van de president. Een andere beschuldiging van meineed gaat over de vraag op welke manieren en plaatsen Clinton Lewinsky intiem heeft betast. Zijn die zaken gewichtig genoeg om een impeachment te rechtvaardigen?, vroeg Ruff retorisch. Ruff toonde ook zwakke punten en onjuistheden aan in het rapport van onafhankelijke aanklager Kenneth Starr, waarop de impeachment-artikelen zijn gebaseerd.

Een aantal twijfelende Republikeinen liet na afloop van de hoorzitting weten dat ze teleurgesteld waren in het optreden van Ruff. Ze zeiden te hopen op meer tekenen van berouw van de president. Volgens Christopher Shays, een Republikein die tegen impeachment is, zullen zijn aarzelende collega's pas over de brug komen als Clinton zonder omhaal erkent dat hij gelogen heeft. De Democratische Afgevaardigde Charles Schumer waarschuwde dinsdag: ,,Amerika schrikt volgende week wakker en komt dan tot de ontdekking dat het Congres heeft besloten tot impeachment van de president omdat hij niet genoeg berouw toonde.'