Akkoord kabinet over extra uitgaven

Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 28 APRIL. Het kabinet heeft vannacht een akkoord bereikt over de begroting van 2002. In totaal wordt volgend jaar 7,9 miljard gulden extra geïnvesteerd, vooral in de gezondheidszorg, het onderwijs en in veiligheid.

Daarnaast zal 2,3 miljard gulden beschikbaar komen voor lastenverlichting. Voor dit jaar wordt bijna 7 miljard aan extra uitgaven ingezet, te verdelen in de Voorjaarnota die over twee weken naar de Kamer wordt gestuurd.

Premier Kok heeft het akkoord in het kabinet vannacht bekendgemaakt na afloop van de ministerraad. Tot omstreeks middernacht was het onduidelijk of het kabinet tot afronding van de besprekingen zou kunnen komen. Kok sprak na afloop van "een aantal vrij moeilijke dagen". Vandaag komt het kabinet nog kort bijeen om het voorstel van minister Zalm (Financiën), waarvoor vannacht nog precieze berekeningen werden gemaakt, goed te keuren.

Van het totaal van 7,9 miljard gulden aan extra uitgaven gaat volgend jaar 3,1 miljard naar de zorg, 2,1 miljard naar het onderwijs en 1,2 miljard naar veiligheid. Het restant wordt verdeeld over andere departementen.

Dankzij de extra miljarden kan ook een begin worden gemaakt met de verbetering van de arbeidsmarktpositie van ambtenaren, zoals voorgesteld in het zogenoemde rapport-Van Rijn. In totaal wordt hiervoor 3,5 miljard gulden uitgetrokken, waarvan het merendeel in het onderwijs en de zorgsector. Deze uitgaven vallen binnen het totaal van 7,9 miljard voor volgend jaar.

De extra investeringen kunnen worden gedaan zonder een algemene bezuinigingsronde. Ook de paarse begrotingsregels (de Zalm-norm) zijn intact gebleven. Volgens Kok gaat het bij de investeringen in 2002 allemaal "om harde guldens" die dankzij "de flexibiliteit en de creativiteit van de minister van Financiën zijn gevonden".

De premier liet doorschemeren zelf ook verbaasd te zijn over "het formidabele bedrag" dat uiteindelijk geïnvesteerd kan worden. "Wie had een aantal weken geleden nu gedacht dat we hierop uit zouden komen", aldus de premier. In februari leek het er nog op dat in 2002 voor een bedrag van 500 miljoen bezuinigd zou moeten worden. Vorige week nog leek het bedrag te blijven steken op een extra uitgavenpost van ongeveer vijf miljard. De fracties van PvdA en D66 in de Tweede Kamer lieten toen weten daarmee niet akkoord te zullen gaan en ook binnen het kabinet heerste grote onvrede.

De afgelopen dagen is de spanning in het kabinet dan ook hoog opgelopen. Vooral minister Borst (Volksgezondheid, D66) en minister Hermans (Onderwijs, VVD) hebben lang vastgehouden aan hun claims van elk 4 miljard. In de onderhandelingen van gisteren hebben zij samen nog 600 miljoen gulden extra weten los te krijgen van Zalm, die gistermorgen een bod van 7,3 miljard op tafel legde. Volgens Kok waren alle bewindslieden na afloop van de ministerraad tevreden. "Niemand heeft gekregen wat hij of zij heeft gevraagd, maar het totaal mag je toch vrij formidabel noemen", aldus de premier. De begroting 2002 is de laatste begroting van het tweede paarse kabinet. In totaal heeft Paars II de afgelopen jaren 23 miljard gulden extra geïnvesteerd. Het begrotingsoverschot zou volgend jaar ongeveer 1 procent van het bruto binnenlands product bedragen (ongeveer 9 miljard gulden).