Drie wereldwijd opererende uitgevers hebben een notering aan de AEX. Hun problemen stemmen zo nu en dan overeen.

Door FREEK STAPS

ROTTERDAM, 28 APRIL. Terwijl het aandeel van uitgever Wolters Kluwer gisteren ruim 3 procent daalde, hielden branchegenoten Elsevier en VNU het verlies beperkt. Tegelijkertijd bleef uitgever De Telegraaf vrijwel onveranderd en steeg Wegener Arcade met bijna 4 procent.

Eén conclusie kan met zekerheid getrokken worden: het is lastig een lijn te trekken tussen wat de verschillende uitgevers op de Amsterdamse beurs doen. Daarmee stemt het gedrag van de uitgevers in ieder geval overeen met de bewegingen van de AEX-index van deze week: soms een beetje naar boven, soms wat naar beneden, en alles zonder duidelijke richting.

Wanneer de uitgevers opgedeeld worden in concerns van groot en minder groot formaat, blijkt dat twee van de drie grote aan de AEX genoteerde fondsen (Elsevier, VNU en Wolters Kluwer) de afgelopen week vrijwel gelijkgestemd begonnen. Geïndexeerd gezien bleven Elsevier en Wolters Kluwer op maandag en dinsdag bij elkaar in de buurt. VNU maakte de hele week een stijging door. Dat werd ook wel tijd, vindt uitgever- analist Wijnand Heineken van beleggersbank Labouchere. "Na de publicatie van jaarcijfers was het vertrouwen in VNU onder beleggers sterk afgenomen. Dat trekt nu weer aan."

Toch heeft VNU nog wel zaken die aandacht behoeven. Ten eerste probeert de uitgever een aantal bladen, zoals Libelle en Margriet, te verkopen. Heineken: "Maar tegen welke prijs? Bladen verkopen is lastig in het huidige sentiment." Volgens schattingen van analisten had de verkoop 3,5 4 miljard gulden kunnen opleveren. Daarnaast moest VNU ervan afzien ter waarde van 500 miljoen euro nieuwe aandelen uit te geven. De opbrengsten van deze emissie was nodig om de aankoop van ACNielsen, een Amerikaans marktonderzoeksbureau, te bekostigen.

Ten slotte heeft VNU last van de beweging waar ook andere, échte, uitgevers onder lijden: het advertentievolume in tijdschriften loopt terug. Ook de kleinere uitgevers Wegener Arcade en De Telegraaf, die aan de lokale markt genoteerd zijn, hebben last van dit verschijnsel. Bij Wegener Arcade groeien de advertentie-opbrengsten niet langer, bij De Telegraaf zakten ze de eerste twee maanden van dit jaar zelfs al met tien procent.

Deze twee kleinere uitgevers hebben nóg een probleem, maar dan aan de kostenzijde: de lonen en de papierprijzen stijgen. Paul Verbraeken van HSBC Securities: "Kort gezegd: de kleinere uitgevers hebben last van haperende omzetten en stijgende kosten." Met een verhoging van de prijzen van abonnementen en advertentietarieven proberen de uitgevers deze problemen te ondervangen.

Hoewel Wegener Arcade en De Telegraaf Holding dus ook op iets langere termijn voldoende in het oog springende ontwikkelingen doormaken, is de aandacht van beleggers voor de kleinere uitgevers volgens Verbraeken "niet erg groot". Dat komt vooral doordat grote delen van de aandelen in vaste handen zijn. Zo is Wegener voor twintig procent eigendom van de familie Houwert en voor twintig procent van De Telegraaf. "Daarom wordt er niet met grote pakketten van deze fondsen gesmeten op de beurs."

Dat de koers van Wolters Kluwer de afgelopen week sterk daalde, en tegen het eind van vrijdagmiddag al weer omhoog naar een kleine winst, was volgens de analisten niet meer dan een gevolg van winstnemingen van beleggers. Sinds de presentatie van de jaarcijfers van Wolters Kluwer hadden beleggers het idee dat "de zaken zich bij Wolters Kluwer ten goede aan het keren waren", zegt Heineken.

Toch heeft Wolters nog steeds op te lossen problemen. De uitgever bestempelde dit en het voorgaande jaar als 'tussenjaren' waarin een omslag gemaakt moet worden om de groei van de autonome omzet te versnellen. Analisten benadrukken daarbij dat bij Wolters de opbrengsten uit advertenties nog maar vijf procent van de totale omzet uitmaken. Wolters voert daarmee van het groepje uitgevers, wat de advertentiemarkt betreft, de meest defensieve strategie.

Elsevier wil die omzet ook harder laten versnellen, en probeert dat streven te bereiken door zich meer te richten op educatieve uitgaven. Daartoe dient de mogelijke overname van de Amerikaanse uitgever Harcourt General. Eind vorig jaar maakte Elsevier bekend ongeveer twaalf miljard gulden voor Harcourt te willen betalen. De Amerikaanse uitgever is vooral sterk in onderwijs- en technische uitgaven en is 's werelds grootste uitgever van wetenschappelijke medische publicaties. Verwacht wordt dat Britse en Amerikaanse mededingingsautoriteiten in juni uitspraak doen of de overname van Hartcourt door Elsevier toegestaan wordt.