T V V O O R A F :
Sportieve psychopraat
ELLEN DE BRUIN
Hoe kunnen we Nederlandse
voetballers zover krijgen dat ze geen strafschop meer missen? Oftewel:
wat kan iemand die topsporters psychisch begeleidt bereiken en hoe pakt
hij dat aan?
Van een documentaire over mentale begeleiding van topsporters verwacht je ten minste antwoord op die tweede vraag, en het
persbericht over Sport: de mentale kwestie belooft zelfs enige
aandacht voor de eerste. Maar regisseur Lies Niezen, die in 1999 de
scenarioworkshop van het IDFA won, laat vooral zien wat het nou voor
mensen zijn, die sportbegeleiders, en hoe ze praten. De film volgt er
drie: de sportpsychologen Jan Huijbers en Peter Blitz en de bekende
haptonoom Ted Troost. Hun methode blijft helaas vaag. Niezen filmt nogal
willekeurig episodes uit de behandeling van enkele sporters. Ook laat ze
de sportbegeleiders zelf vertellen wat die doen, wat evenmin veel
concreets oplevert. Huijbers probeert zijn cliënten "tot
geconcentreerd handelen te brengen." Goed, maar hoe bereik je die
concentratie? Alhoewel Huijbers gewone-mensentaal spreekt - soms is het
"retemoeilijk" voor een sporter, maar die moet zich in elk geval "geen
fuck" aantrekken van anderen en in "standje oorlog" gaan - blijft hij
het antwoord op die vraag schuldig.
Haptonooom Troost wil mensen leren voelen, zegt hij. "We maken
gebruik van het fenomeen dat je je als mens zijnde kunt verlengen, zoals
de speler zich verlengt door zijn tennisracket, naar de andere mens toe,
zodat we samen dus in een soort van harmonie komen." Zo heeft hij een
keer vlak voor een voetbalwedstrijd de spelers die de grootste hekel aan
elkaar hadden "met zijn drieën op elkaar gelegd". En dat hielp,
zegt Troost. Je zag daarna dat ze de as van de wedstrijd vormden.
Blitz en Huijbers vinden het niks. Haptonomie zou geen wetenschappelijke
status hebben, je kunt net zo goed op tai chi gaan. Toch falen in deze
documentaire juist de door Blitz en Huijbers begeleide sporters. Is dat
toeval of hebben de psycholgen nooit succes? En wat bereikt Troost
eigenlijk met zijn massages? We komen het niet te weten. "De mentale
begeleiding van topsporters bevindt zich in Nederland in een embryonaal
stadium", meldt het persbericht van de NPS. Met mijn kennis over het
onderwerp is het na het zien van de film niet veel beter gesteld. Maar
ik heb wel weer een hoop mooie psychopraat gehoord.
Dokwerk - sport: De mentale kwestie, NPS, Ned.3, 21.00-22.00u.