Als ex-voorzitter van de wereldmotorsportbond FIM dacht Jos Vaessen genoeg gepokt en gemazeld te zijn voor dezelfde functie bij Vitesse. Maar de hectiek in het Gelredome, waar de verstoten Karel Aalbers voor een dagelijkse soap zorgt, overtreft alles.

Door Erik Oudshoorn

"Kijk, daar hangen ze nog broederlijk naast elkaar. Karel Aalbers en Tob Swelheim." Jos Vaessen wijst in de bestuurskamer van Gelredome op een serie fraai ingelijste portretten van 'Gouden Vitessenaren'.

Inderdaad, de omstreden ex-voorzitter van de voetbalclub én de topman van sponsor Nuon ontbreken niet in de eregalerij. Beiden staan nu als kemphanen tegenover elkaar, zo bleek nog deze week. Aalbers eist immers een gerechtelijk onderzoek naar Swelheim, die 90.000 gulden betaalde aan zijn voormalige partner Klap voor een belastende verklaring over de ex-voorzitter. Vaessen: "Vrienden waren het vroeger, heb ik me laten vertellen. Maar als vriendschap omslaat in haat dan zijn de scherven niet van de lucht. Heeft Swelheim nu Aalbers belazerd? Of is Swelheim in een situatie terechtgekomen dat hij dingen moest betalen waarover nooit afspraken waren gemaakt? De geur van dit conflict hangt nog steeds om Vitesse. Als Karel fout is geweest was hij dat niet alleen, hoor je de supporters zeggen."

Hoewel hij zijn hart heeft verpand aan Vitesse, maakt Swelheim nog zelden gebruik van zijn business-seat in het Gelredome. Maar ook hij kan de club moeilijk loslaten. Onlangs reed hij met zijn auto naar het fraaie stadion toen hij op de radio hoorde dat Vitesse op het punt stond om met 3-2 te winnen van AZ. Hij wilde na afloop delen in de euforische stemming.

De lotgevallen van Aalbers worden bijna dagelijks breed uitgemeten in de media. Nog maar net op vrije voeten, zette hij zijn strijd voor rehabilitatie al weer voort. Aalbers sprak over 'zwart-geel bloed' dat door zijn aderen stroomt, over het FC Twente-vaantje dat hij zag in de verhoorkamer en een pand van Nuon waarop hij uitkeek vanuit zijn cel. "Hij moet mentaal heel sterk zijn", zegt Vaessen met een ondertoon van bewondering. "Hij is niet zo makkelijk klein te krijgen. Ik zou net na mijn vrijlating toch wat anders aan mijn kop hebben. Een gebouw van Nuon, hoe bedenk je 't! Van Twente hadden we op dat moment net verloren. Tegen die club spelen we ook in de halve finale voor de beker. Zelfs op zo'n moment is Aalbers in staat in te spelen op sentimenten."

Het was Vaessen niet ontgaan dat de ex-voorzitter opnieuw voor zichzelf de weg naar het Gelredome probeerde te plaveien. "Hij zei er absoluut alles aan te zullen doen om weer voorzitter van Vitesse te worden. Dat mogen zijn ambities zijn, maar met zo'n zwaar onderzoek als van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) lijkt me dat toch het verkeerde moment. Als hij een sponsor had gevonden die honderd miljoen wilde betalen, was dat bespreekbaar geweest. Dan zou het voorzitterschap het minste probleem hebben gevormd."

"Nu is er een sfeer ontstaan waarin ik gevoelsmatig zeg dat de breuk niet meer kan worden gelijmd", meent Vaessen. "Hij heeft de club geleid tussen 1984 en 2000. Het zijn mooie jaren geweest waarin veel is gepresteerd. Daarbij zouden we het moeten laten. Het is zijn levenswerk geweest. Waar de club en het Gelredome nu staat, is voor een groot deel op zijn conto te schrijven. Laat hij Vitesse de kans geven de zaak weer op de rails te krijgen."

Vooralsnog lijkt het een utopie te denken dat Aalbers zijn geesteskind zal loslaten. Al zou hij zijn pogingen om weer de voorzittershamer van Vitesse in handen te krijgen opgeven, dan volgt er straks waarschijnlijk weer commotie rondom een rechtszaak. Aalbers wordt immers verdacht van valsheid in geschrifte, belastingontduiking en oplichting van Vitesse. Vaessen wil niet ingaan op die beschuldigingen en er zeker geen oordeel over uitspreken. "Natuurlijk heb je de schijn tegen als de FIOD een onderzoek tegen je instelt en je daarvoor zestien dagen vasthoudt. Maar je bent pas schuldig als dat is bewezen. Dat geldt voor iedere Nederlander." Dus ook voor technisch bestuurslid Herman Veenendaal, nog steeds in die functie actief bij Vitesse. Hij is eveneens gehoord door de FIOD. "Hij is alleen verdachte omdat hij in de periode Aalbers ook deel uitmaakte van het bestuur. Ik ken hem als een open en loyale bestuurder. Ik ben het vertrouwen in Veenendaal blijven houden."

Op de inhoud van het KPMG-rapport, dat als leidraad dient voor het FIOD- onderzoek, kan Vaessen niet ingaan. "Dat stuk ligt bij een notaris in Arnhem en de tekst is alleen bekend bij onze Raad van Toezicht. Ik wil er niets mee te maken hebben. Het betreft een periode voor mijn aanstelling als voorzitter van Vitesse. Maar nu lijkt het wel of het rapport op straat ligt. Ik weet dat de FIOD soms informatie laat lekken naar de media om te kijken of een verdachte nerveus wordt. Het zal wel bij het spel horen."

Als Aalbers van alle blaam wordt gezuiverd en zich afzijdig houdt van Vitesse, wil Vaessen zover gaan dat hij Aalbers de toegang tot Gelredome niet weigert. "Hij blijft onze oud-voorzitter. Hij heeft twee seizoenkaarten voor het leven en recht op twee stoelen op het ereterras. Deze zal ik hem niet ontzeggen."

Maar zolang Aalbers - of zijn volgelingen - voor spanningen zorgt zal hij geen graag geziene gast zijn. Tot verbazing van Vaessen werd vorige week op tv de 'geheime sponsor' van Aalbers onthuld: United Breweries, een bierbrouwer uit India, bleek bereid te zijn geweest de beloofde honderd miljoen op tafel te leggen. Vaessen haalt zijn schouders op. "Nog steeds zet ik mijn vraagtekens. Ik zag een vage brief met zwarte strepen in beeld. Waarom is dat stuk nooit bij ons of Nuon terecht gekomen? Ik ken ook de voorwaarden niet die deze brouwer zou stellen. In principe is honderd miljoen meer dan zestig miljoen. Zijn die zodanig geweest dat het een meerwaarde had opgeleverd voor Vitesse? Van Nuon ken ik de condities wel."

"En dan die bierbrouwer uit India", vervolgt Vaessen. "Als zuiderling weet ik dat Nederland en België de enige landen zijn die pils drinken en geen lager. Dan ga je proberen via Vitesse de Nederlandse markt te veroveren waar de grootste bierproducent ter wereld zit. Heel verrassend."

Vaessen weegt zijn woorden zorgvuldig af. Als voorzitter van de TT van Assen en ex-voorzitter van de wereldmotorsportbond FIM, een functie die hij zes jaar lang bekleedde, dacht de Limburger dat hij wel wat gewend was. Toen hij vorig jaar mei het voorzitterschap van Vitesse op zich nam, ontdekte hij al snel dat de impact van het voetbal alles overtreft. Op de TT van Assen werd hij met dit gegeven voor het eerst geconfronteerd. Iedereen die hij tegenkwam feliciteerde hem. Vanwege de nieuwe accommodatie, dacht de circuit-voorzitter. Maar bij navraag bleek het steeds om het voorzitterschap van Vitesse te gaan. "Ik zat al veertig jaar in de motorsport, maar ik was kort ervoor voorzitter van Vitesse geworden en om die reden met mijn hoofd op tv geweest."

Vaessen - in zijn jeugd keeper bij Limburgia uit Brunssum - kon op dat moment niet bevroeden wat hem wachtte. Hij wist dat hij geen eenvoudige klus had te klaren, maar niet dat de incidenten zich aan elkaar zouden rijgen. "Ik heb een keer 46 telefoontjes in anderhalf uur gekregen. Er zijn zoveel gekke dingen gebeurd dat ik het gevoel krijg dat we er niet meer van afkomen. Je gaat kijken of er niet achter iedere boom een politieagent staat. Als je niemand meer kunt vertrouwen word je een zielig figuur. Iedereen die je spreekt begint over Vitesse. Het doet pijn dat het altijd negatief is. De felicitaties om het voorzitterschap beginnen om te slaan in medelijden. Op Nieuwjaarsdag wenste iedereen me sterkte in plaats van een goede gezondheid. Goh, die man maakt wat mee, hoor je ze denken. Hoe houdt hij dat vol?"

Slechts zeer beperkt is Vaessen aanwezig in Gelredome. Het grootste deel van de week werkt hij als directeur van het Centraal Bureau Rijvaardigheid (CBR) in Rijswijk. "Of dat nog te combineren is? Ja, ik probeer me als voorzitter van Vitesse niet te veel met de bedrijfsvoering bezig te houden. Daar is de directie en staf voor. Ik ben geen man die voor de uit muziek loopt. Ik moet de rust zien te bewaren. Natuurlijk word ik ook bij het CBR de hele dag geconfronteerd met Vitesse. Op mijn bureau staat een bordje met de tekst: 'Hier niet over voetbal lullen'. Daar wijs ik dan op."

"Ik heb inmiddels wel het gevoel gekregen dat voetbal belangrijker is dan de hele politiek en het maatschappelijk leven", moet hij toegeven. "Dag in, dag uit. Elk woord dat je zegt wordt uitvergroot in de media. Zelfs oud nieuws schijnt nieuws te zijn. Als je zegt dat het verkopen van voetballers een automatisch proces is, wordt er van gemaakt dat Vitesse spelers moet verkopen."

Dat laatste is echter ook de vrees die leeft bij trainer Ronald Koeman. Vitesse heeft immers aangekondigd de begroting, die al is teruggebracht van 54 miljoen naar 49 miljoen gulden, verder terug te schroeven naar 45 miljoen gulden. Om geen stap achteruit te doen in zijn loopbaan, twijfelt Koeman over zijn toekomst bij Vitesse. Ofschoon zijn contract nog een seizoen doorloopt. "Ik heb met Ronald twee afspraken. Als Barcelona zich voor hem meldt, overstijgt dat Vitesse en gaan we praten. Hoewel hierover geen clausule in zijn contract is opgenomen. Zodra de begroting vaststaat gaan we ook rond de tafel zitten. Dat zal media april zijn. Dan is duidelijk of we het elftal bij elkaar kunnen houden. Als er een nieuwe situatie ontstaat hopen we dat hem te kunnen uitleggen. Wij gaan natuurlijk het liefst met hem door."

Er wachten Vaessen ongetwijfeld zware tijden. De financiële situatie is onverminderd zorgelijk, zeker als sponsor Nuon op korte termijn zou afhaken en Benfica niet over de brug komt met de vijftien miljoen gulden voor Van Hooijdonk. Maar de aantijgingen van Aalbers op zijn beleid kan hij eenvoudig weerleggen. "Er zijn meer seizoenkaarten verkocht. Sponsors zijn niet weggelopen, maar waren bij mijn aanstelling alleen ontevreden omdat hen toezeggingen zijn gedaan die niet werden waargemaakt. En er zijn ook nog geen spelers verkocht."

Spandoeken ten faveure van Aalbers worden tegenwoordig bij de ingang van het Gelredome geweerd. "Op een gegeven moment hebben we gezegd: 'Dit slaat terug op een periode die we hebben afgesloten. We willen alleen spandoeken die het team ondersteunen. Zijn aanhang wacht af, maar Aalbers zal altijd wel medestanders houden."

Achter de schermen waant de geest van Aalbers nog altijd rond in 'zijn' voetbaltempel. Indirect, via een internetsite of zijn woordvoerder, worden medewerkers van Vitesse bedreigd met ontslag ("als ik kom ga jij eruit"), gemanipuleerd of bekritiseerd. Vaessen en hoofd communicatie Frank Huizinga werden inmiddels ook geconfronteerd met de verklaring van een zekere Rocky Tuanakotta tegenover de FIOD. Hij schermde begin januari even met een grote sponsor voor Vitesse. Tuanakotta zou gedwongen zijn door Vaessen en Huizinga om negatieve dingen over Aalbers te zeggen. Aalbers ziet hier een reden in om een aanklacht in te dienen.

Vaessen zegt geen gesprek te hebben gehad met Tuanakotta. Ook dit wordt door hem gezien als het spel van Aalbers om de huidige leiding van Vitesse kapot te maken. "Het naijleffect is groot. Het is inderdaad de vraag of het nog zo leuk is bij Vitesse te werken. Je moet hier een hele dikke huid hebben. Ik blijf proberen mijn mensen te motiveren", zucht Vaessen nog maar eens.

Zie ook:

Nuon wil van sponsorcontract met Vitesse af (15 maart 2001)
De spiegel van Vitesse (16 februari 2001)
Aalbers vast op verdenking van belastingfraude (15 februari 2001)
Aalbers komt tegemoet aan wensen Nuon (31 januari 2001)
Een subtiele tegenaanval op Aalbers (11 januari 2001)
Weinig kans voor aanbod van Aalbers (6 januari 2001)
Bod Wal Mart op Vitesse is verzonnen (4 januari 2001)
Bod Aalbers op Vitesse (23 december 2000)