Deze week liquideerde HMG het fameuze Koffietijd en ook Bert van der Veers persoonlijke liefdesbaby RTL Live moest er aan geloven. Is de man die 3 jaar geleden RTL4 moest gaan redden, mislukt? Bert van der Veer blikt voor het eerst na zijn ontslag terug.

JAPKE-D. BOUMA en DIRK LIMBURG

Bert van der Veer schrijft tegenwoordig scenario's. Toen hem ter ore kwam dat de politieserie Dok 12 een scenarioschrijver zocht, was hij er snel bij. "Als jullie iemand nodig hebben, ik heb tijd. Heel veel tijd zelfs."

Hij werd immers vorig jaar oktober ontslagen als programmadirecteur van Nederlands best bekeken zender RTL4. Tot nu zweeg hij over het hoe en waarom van zijn vertrek. Hij wilde er in het openbaar niet op reageren. Tot vorige maand tijdens de presentatie van de nieuwe zender Me (voorheen Veronica) zijn voormalige baas Dick van der Graaf een breuk met het verleden aankondigde met de woorden: "We hebben de afgelopen tijd zitten slapen." Het moest allemaal anders worden bij RTL en Veronica. Bert van der Veer voelde zich aangesproken. "Ik heb helemaal niet zitten slapen, maar juist keihard gewerkt", zegt hij.

In Hilversum kent iedereen Bert van der Veer. Hij zit al sinds 1977 in het televisievak. Eind jaren tachtig, in de glorieuze beginjaren van de commerciële televisie, stond hij aan de wieg van programma's als de Surpriseshow, Het spijt me en Goede tijden, slechte tijden. Daarna maakte hij carrière als programmadirecteur van respectievelijk RTL4, RTL5 en Veronica en uiteindelijk maakte hij de schema's van alle drie de zenders tegelijk. In 1996 nam hij afscheid - hij wilde weer programma's gaan maken. Maar toen twee jaar later HMG's roemruchte nieuwe topman Pieter Porsius hem vroeg het 'sleets' geworden RTL4 te restylen en verjongen, zei hij toch weer ja - hem was volledige carte blanche beloofd. Dat trok hem. Van der Veer ging voortvarend aan de slag. "Bijna te voortvarend", zegt hij nu. In het najaar van 1998 lanceerde hij het ene na het andere nieuwe programma. Oude formules als Rad van Fortuin en de Vijf Uur Show moesten het veld ruimen voor nieuwe met meer journalistieke inhoud. Liever geen gesponsorde gesprekjes over ingegroeide teennagels meer in de Vijf uur show, maar een conversatie over dopingschandalen in de Tour de France. "Niet alleen bloemkolen, ook paella", werd een van zijn gevleugelde uitspraken. Met onvoorwaardelijke rugdekking van Porsius kon hij ongestoord zijn gang gaan. Ook toen vanuit Luxemburg, waar grootaandeelhouder CLT zetelt, de kritiek begon. Men vond dat Van der Veer over een te groot budget - meer dan 60 procent van het HMG-totaal - in zijn eentje kon beslissen. Maar Porsius hield hem uit de wind. "Hij vertrouwde mij."

Aanvankelijk leek de operatie te slagen. De dagelijkse latenight Barend en Van Dorp, door Van der Veer mede zelf geregisseerd, en de stijlvolle havensoap Westenwind gaven RTL4 allure. Hij stak zijn nek het verst uit voor RTL Live, een onherkenbaar gerestylde Vijf uur show en bedoeld voor een jongere doelgroep. Ankervrouwe Viola Holt was ingeruild voor Beau 'Propria Cures' van Erven Dorens en de frisse babbelaar Minousch Jorissen. Door het elke week vanaf een andere locatie uit te zenden wilde Van der Veer het een dynamischer uitstraling geven. Daardoor rezen de productiekosten echter de pan uit. Veronica begon te klagen. Dat zij als enige bij HMG nog geld verdienden. En dat RTL4 dat allemaal mocht opmaken. Porsius kwam zwaar onder vuur te liggen. Zijn botte omgangsvormen en werkstijl hadden her en der kwaad bloed gezet. RTL4's marktaandeel bleef ondanks alle investeringen dalen. In juni 1999 greep moederbedrijf CLT in. Luxemburger Marc Fortems ontnam Porsius het juridische en financieel beleid. In oktober werd Porsius ontslagen.

De nieuwe baas van RTL en Veronica, Dick van der Graaf, wilde meer zeggenschap over de programmering. Van der Graaf had meer vertrouwen in cijfers dan in Berts vingertopjesgevoel. Het klikte niet tussen de twee. "Dick is een ander mens dan Pieter, en ik bleef dezelfde", zegt Van der Veer. "En ik begreep dat ik in die structuur niet gelukkig zou worden." Begin oktober 2000 werd hij verzocht te vertrekken.

Is Bert van der Veer mislukt. Zelf vindt hij van niet. De verjonging is geslaagd en inhoudelijk is RTL4 interessanter geworden, zegt hij. "Het is toch de zender die het Zorreguieta-debat heeft aangezwengeld." Hij snapt wel dat hij op het dalende marktaandeel is afgerekend. Maar dat is niet alleen zijn schuld. SBS speelde een rol. Net5 kwam erbij en ook de publieke concurrent Nederland 1 werd sterker. Toch heeft hij fouten gemaakt, zegt Van der Veer. "Mislukkingen vergeet ik ontzettend snel." Hij herinnert zich Vertel het RTL, Lenferink!, Blauw Blauw en Ladies Only. Het programma Monte Carlo was te duur, het vertrek van Jeroen Pauw voelde als een verlies. En Van Erven Dorens' weigering een tweede seizoen RTL Live te presenteren deed pijn.

Inmiddels is Van der Graaf bij RTL4 hard bezig de erfenis van Van der Veer verder te liquideren. Deze week werd bekend dat RTL Live - onder Berts leiding steeds nadrukkelijker gesponsord - in mei stopt. In de doelgroep 20-49 jaar wordt het toch nog onvoldoende bekeken.

"Als ik meer tijd had gekregen?", filosofeert Van der Veer. "Ja, dan had ik de zender wel weer op koers gekregen." Bijvoorbeeld door nadrukkelijker gebruik te maken de twee soorten programma's die volgens hem een toekomst hebben: aan de ene kant redelijk goedkoop gemaakte actuele programma's met personality's, zoals Barend en Van Dorp. En aan de andere kant producties als Baantjer: tijdloos kwaliteitsdrama dat je kunt blijven herhalen. Voor de genres daartussen, van Wie ben ik tot grote shows, is volgens hem steeds minder plaats op een gratis publiekszender.

Zulke ingrepen kosten tijd en geld. En de adverteerder wil snel rendement op zijn investeringen in programma's en reclame. Uit die spagaat heeft Van der Veer zich niet kunnen bevrijden.

Van der Veer gaat er zijn handen niet meer aan branden. Hij lijkt - scenarioschrijvend - al vast eieren voor zijn geld gekozen te hebben. "Drama is over vijf jaar nog steeds relevant, wat het ook wordt: pay per view, video on demand of satelliet." Hij gaat binnenkort proberen of hij een comedy - ook tijdloos - kan schrijven. "Iets Kees & Co- achtigs. Kijken of we dat ook kunnen, ik denk het wel." Verder is er wel eens iemand die een beroep op hem doet, zoals Beau van Erven Dorens, Manuela Kemp en Samira Abbos van Surinamers zijn beter dan Marokkanen. En hij ontwikkelt formats. Ticket to Love is van hem, een softere vorm van het verleidingsprogramma Temptation Island, vijfenzestig dagelijkse afleveringen voor Me.

Hij werd deze week 50, maar kan nog best een paar jaar mee. Zijn liefde voor televisie is toch niet verdwenen? "Soms hang je boven het wereldje in een helikopter, en soms graaf je je in. Ik neig nu weer wat meer tot ingraven."