De openheid die Newconomy beoogde bij de beursgang, blijkt een illusie. Dankzij een bestuurscrisis en anonieme e-mail kwam er een 'vergissing' aan het licht in de prospectus.

Door onze redacteur MENNO TAMMINGA

AMSTERDAM, 7 MAART. Boven alles wilde Newconomy één ding bewijzen bij zijn beursgang, vorig jaar april. Geen achterkamertjes. Geen hocus pocus. Newconomy was geen World Online, die in het prospectus cruciale informatie onvermeld liet over een majeure aandelenverkoop voorafgaand aan de beursgang door bestuursvoorzitter Nina Brink.

En wat doen drie van de vier commissarissen van Newconomy? Zij lenen elk ruim twee ton uit een speciaal fonds voor medewerkers van (bedrijven in het netwerk van) Newconomy om bij de beursgang aandelen te kopen. Maar zij vermelden dat niet in het definitieve prospectus. De vierde commissaris kon niet meedoen, hij woont in de VS en daar mocht Newconomy geen aandelen verkopen. Het personeelsfonds leende het benodigde geld (in totaal ruim 6 miljoen gulden) van ABN Amro, die de beursgang begeleidde. De terugbetaling van de lening garandeerde bestuursvoorzitter Maurice de Hond van Newconomy persoonlijk.

Het weglaten van de commissarissenlening was "een vergissing van de onderneming", erkende gisteren interim-bestuurder Kees Scholtes, die eind januari een bestuursvacuüm moest vullen. De commissarissen van Newconomy hadden De Hond geschorst; twee andere bestuurders hadden ontslag genomen. Het weglaten van de informatie over de aankopen door de commissarisen is des te opmerkelijker omdat Newconomy zoveel moeite deed openheid te geven. Het prospectus bevatte een halve pagina met transacties tussen het bedrijf en gelieerde partijen, zoals commissarissen en directie, inclusief de investeringen in firma's van de partner van De Hond en van zijn zoon. Om het beleggersvertrouwen extra te schragen gingen bijna alle grote aandeelhouders en de directie akkoord met een bevriezing van hun aandelen.

Waarom de commissarissen, De Hond en ABN Amro de leningen aan de commissarissen vervolgens niet wereldkundig hebben gemaakt toen zij eenmaal waren "ontdekt", bleef gisteren onduidelijk. Twee weken geleden werd de informatie, anoniem, door een 'insider' aan diverse media toegespeeld. President-commissaris Pieter van Hoogstraten, die in mei vertrekt, ontkende gisteren dat zijn onafhankelijkheid als controleur van de directie door de lening in het gedrang was gekomen. De lening stond los van de financiën van Newconomy. Inmiddels is de lening, conform afspraken die volgens hem waren gemaakt, afgelost.

De lening was een surrogaat voor een aandelenoptieregeling die de commissarissen zouden krijgen, maar die door een procedurefout niet doorging. Toen had De Hond deze aandelenkoop voorgesteld, zij waren tenslotte als commissaris ook medewerker. Helaas kwam de informatie te laat voor het prospectus en ontkende De Hond bij de laatste verificatievergadering met ABN Amro dat op dit punt iets gewijzigd moest worden.

Dat commissarissen niet in het krijt moeten staan, ook niet indirect, bij de bestuursvoorzitter die zij moeten controleren, is een adagium dat onder meer voortvloeit uit het rapport van de commissie-Peters, die in 1997 veertig aanbevelingen deed voor onder meer effectief toezicht door commissarissen. Hoe hachelijk werden de verhoudingen na de koersval van Newconomy? De commissarissen zagen de waarde van hun bezit grotendeels verdampen, maar zaten met een lening die moest worden terugbetaald waarvoor De Hond persoonlijk garant stond. Gaf dat aarzelingen om in te grijpen?

Newconomy's beursgang wilde afrekenen met die van World Online. Het gesteggel om persoonlijk financieel gewin blijkt vergelijkbaar te zijn geweest.

Zie ook:

Maurice de Hond is terug, voor eventjes (7 maart 2001)
De Hond terug bij Newconomy (6 maart 2001)